Gà Thần kê và Linh kê là gà gì? Tổng hợp các loại linh kê có thể bạn chưa biết

Người yêu thích chơi gà, đặc biệt là những người chơi gà chọi và gà đá, thường quan tâm đến việc phân biệt giữa thần kê và linh kê. Mặc dù cả hai đều là loại gà quý hiếm, có khả năng chiến đấu xuất sắc và nhiều chiêu thức đá tốt, nhưng làm thế nào để phân biệt giữa chúng?

Gà Thần kê là gì?

Thần kê, loại gà vô cùng hiếm hoi, đòi hỏi sự kỹ năng và may mắn để tìm ra. Có một câu ngạn ngữ cho rằng, “Gà ô chân trắng mỏ ngà; Đá đâu thắng đấy gọi là thần kê.”

Một cách khác để nhận biết thần kê là qua cách gà gáy. Thần kê thường gáy ít nhất 7 tiếng, mỗi tiếng đều rất mạnh mẽ và gây ấn tượng. Nếu một con gà gáy như vậy, có khả năng cao là đó là thần kê.

Tuy nhiên, thần kê không chỉ được xác định bởi ngoại hình, màu lông hay hình dáng cụ thể. Gà được coi là thần kê khi nó có khả năng chiến đấu phi thường, giữ vững ở mọi tình huống và đánh bại những đối thủ mạnh mẽ, không phụ thuộc vào kích thước hay vẻ ngoại hình. Trên thực tế, người chơi thường dựa vào các câu chuyện truyền thống như chuyện thần kê Ô Truy để tìm hiểu về những đặc điểm độc đáo của chúng.

Việc phân biệt giữa thần kê và linh kê đòi hỏi sự hiểu biết sâu sắc về tình cảm và kinh nghiệm thực tế trong việc chăm sóc và huấn luyện gà.

Gà Linh kê là gì?

Linh kê là một khái niệm trong thế giới gà chọi, đặc biệt là đối với những người chơi gà đá. Có 5 loại linh kê mà những “thầy gà” tìm kiếm và mua để sở hữu.

Loại đầu tiên là gà tử mị, những chú gà này khi nằm xuống ngủ thường nằm đơ, cánh và chân sảy xuống giống như gà chết. Một biến thể khác cũng thuộc loại tử mị, nhưng khi ngủ thì đôi chân uốn cong lên như dơi.

Loại thứ hai là gà qui, có hình dạng giống như con rùa. Khi nằm xuống, chúng giấu chân, co đầu lại và thụt đuôi vào. Bạn có thể nhìn thấy hình dạng của một con rùa, chỉ khác biệt ở việc chúng được phủ bởi một lớp lông mượt.

Loại thứ ba là gà độc nhãn, độc dao. Chúng chỉ có một mắt và một cựa khi mới sinh ra. Những con gà này thường rất hung dữ và tàn nhẫn, không bao giờ chạy trước đối thủ. Một khi đã bắt đầu trận chọi, chúng sẽ không từ chối cho đến khi chết.

Loại thứ tư là giống gà mắt ếch mắt mèo. Mắt của chúng rất tinh tế, khả năng tránh đòn và đáp ứng đòn rất chính xác. Loại gà này thường rất gan lỳ và kiên trì. Thậm chí khi bị thương nặng, chúng cũng sẽ nằm im chịu đựng cho đến khi chết, nổi tiếng qua câu tục ngữ: “Gà chân xanh mắt ếch, chém chết không chạy.”

Loại linh kê thứ năm là gà tam nhĩ, có ba lỗ tai ở bên trái hoặc phải và một lỗ tai nhỏ bên cạnh lỗ tai thường. Lỗ tai nhỏ này thường được che phủ bởi lớp lông, đòi hỏi sự chú ý cẩn thận từ người chọn gà.

Những người chơi gà, những người đã có kinh nghiệm, thường quan tâm đến sắc lông, hình dạng, cách đi và tiếng kêu của gà khi đánh giá chúng. Những con gà mà đối với những người bình thường chỉ là những con gà bình thường, với những người chơi sành sỏi, lại là những chú gà có giá trị vô cùng quý báu. Do đó, việc tìm ra một con gà chọi xuất sắc giữa đàn gà giống nhau là như việc tìm ra một tướng giỏi trong trận đấu chiến trường.

Điểm danh 9 loại gà linh kê có thể bạn chưa biết

1. Gà lông voi

Đặc điểm nổi bật của loại gà này là sự xuất hiện của một hoặc hai sợi lông voi tại đuôi, cánh, hoặc đôi khi ở đùi. Để nhận diện được lông voi, người ta thường phải mở rộng lông, và chính những chú gà này thường mang đến nhiều bất ngờ và chiến thắng không ngờ. Trong cuốn sách về gà của tác giả Nguyễn Tú, được chia thành ba loại lông voi chi tiết: a) lông cứng, một chút cong và đàn hồi giống như sợi thép; b) lông to, cứng, xoăn như sợi tóc ngứa; và c) lông xoắn và đàn hồi như lò xo. Loại đầu tiên thường được gọi là “lông nhím”, trong khi hai loại còn lại được biết đến là “lông thép” và thường gặp nhiều hơn trong giới chơi gà.

2. Gà sấu

Trong cuốn sách về gà của ông Vương Hồng Sển, có mô tả rằng: “Loại gà này gần như không có lưỡi, vì lưỡi của nó còn ngắn hơn cả lưỡi của gà rùa. Khi nhìn vào họng của gà, người ta có thể nhầm lẫn và tưởng rằng đó là một loại giống với họng của cá sấu, mà giống như không có lưỡi. Mặc dù miệng của gà cá sấu có mùi hôi khá mạnh, nhưng vì tính cách ẩn tướng của nó, gà này thường gặt hái được nhiều chiến thắng đột ngột. Do đó, khi người chơi gà biết đến điều này, ít ai dám thách thức và chấp nhận đối đầu với gà cá sấu.”

3. Gà cựa nhật nguyệt

Trong tác phẩm về gà của tác giả Nguyễn Tú, mô tả về loại gà cựa nhật nguyệt làm nổi bật đặc điểm chính: “Đó là loại gà sở hữu hai cựa, trong đó, cựa ở chân một màu đen, còn cựa ở chân kia mang màu trắng tinh khôi. Những chú gà này khi ra đòn thường thể hiện sự dữ dằn và tinh tế, là những đòn hiểm hóc mà đối thủ khó lòng lường trước. Nếu chúng là gà cựa, khả năng giết đối phương chỉ trong nháy mắt. Ngược lại, nếu chúng là gà đòn, chúng có khả năng đá mạnh đến mức gãy cần cổ của gà đối thủ. Điều quan trọng là không nên nhầm lẫn với loại cựa tam lan (màu đen trắng kết hợp), vì chúng có những đặc điểm khác biệt.” Đối với những người chơi gà, việc nhận biết và hiểu rõ về đặc điểm này có thể đóng vai trò quan trọng trong việc chọn lựa và huấn luyện gà.

4. Gà song sinh

Trong tác phẩm về gà của nhà văn Xuân Tùng, đã được mô tả rằng, “Một quả trứng mở ra và tạo ra hai chú gà trống. Khi tham gia trận đấu, những chú gà này cần phải làm việc cùng nhau, dù chỉ cần một trong số họ ra đấu, nhưng cả hai chú gà đều xuất hiện ngoại trận, góp phần hỗ trợ bằng cách gáy mạnh mẽ để tạo động lực cho đối tác của mình.” Ngoài ra, trong truyện “Gà sanh đôi” của nhà văn Nguyễn Quang Sáng, cũng đã đề cập đến hiện tượng gà song sinh.

Do hai con giống hệt nhau nên khi chúng bị bồng nước, người chơi gà có thể tráo con đang nghỉ ra đá, tạo ra tình huống luân phiên đá xa nhau, khiến đối thủ không thể đoán định được con nào đang đá. Tuy nhiên, khi bị phát hiện và không thể ăn gian nữa, chú gà ở bên ngoài sẽ gáy mạnh “nhắc tuồng” để thông báo cho con bên trong đá. Mặc dù truyện này mang đến những tình tiết hấp dẫn và ly kỳ, nhưng cũng cần lưu ý rằng nó có vẻ hơi phức tạp và khó xảy ra trong thực tế, mặc dù không phải là không thể.

Tuy nhiên, theo cụ Vương Hồng Sển, “khi hai con gà nở từ một quả trứng và nếu chúng là trống, thì đó chính là quý kê, vô cùng đặc biệt và quý giá trong ngành chơi gà.” Cụ Hồng Sển giải thích rằng, gà song sinh không chỉ quý vì khả năng đặc biệt của chúng, mà còn do bản chất của chúng đã làm nên giá trị đặc biệt từ khi mới nở (không phải do hai con biết bênh và hỗ trợ nhau). Theo kinh nghiệm của nhiều người chơi gà có tâm huyết, trứng song thai thường dẫn đến tình trạng hư hại, vì phôi thai cùng kèn cựa nhau, dẫn đến sự tử vong của một con trước, sau đó con còn lại cũng sẽ chết do lây nhiễm. Tuy nhiên, đặc điểm độc đáo của loại gà này khiến cho chỉ chủ nhân của chúng mới có thể nhận biết, trong khi người ngoài không thể dễ dàng xác định được.

5. Thư hùng kê

Trong tác phẩm về gà của tác giả Xuân Tùng, mô tả về loại gà thư hùng kê làm nổi bật đặc điểm độc đáo của chúng: “Gà này sở hữu một chân màu đen và một chân màu trắng, hoặc một chân màu vàng và một chân màu xanh… Nói chung, mỗi chân của chúng đều có một màu sắc riêng biệt.” Ngược lại, trong sách gà của Phan Kim Hồng Phúc, ghi chú rằng “đôi chân của gà có màu sắc khác nhau được gọi là thư hùng nhật nguyệt, đây là loại gà vô cùng hiếm hoi và bắt gặp chúng có thể coi là một điều may mắn đặc biệt.”

Đặc điểm nổi bật của thư hùng kê không chỉ nằm ở việc mỗi chân mang một màu sắc khác nhau, mà còn chú trọng vào sự hiếm hoi và độ diễm phúc khi tìm thấy chúng. Điều này tạo nên sự độc đáo và giá trị đặc biệt trong giới chơi gà, và việc hiểu rõ về đặc điểm này có thể giúp người chơi chọn lựa và đánh giá chất lượng của gà một cách chi tiết

6. Gà lưỡng nhãn

Gà lưỡng nhãn, như tên gọi của nó, là một dạng chiến kê đặc biệt, nổi bật với đặc điểm có hai màu mắt khác nhau. Từ phía bên trái, nó trở thành một hình ảnh gà khác, và khi chuyển sang phía bên phải, nó lại biến thành một con gà khác. Hình ảnh này giống như hai cá thể khác nhau nhưng hoàn hợp với nhau, tạo nên một sự kỳ diệu và độc đáo.

Những sư kê xưa thường săn lùng những con gà lưỡng nhãn có dạng dị tướng như vậy để thưởng thức trải nghiệm độc đáo khi tham gia chơi gà. Họ tin rằng gà lưỡng nhãn là biểu tượng của sự hợp thể hoàn hảo, nơi hai con gà không chỉ hỗ trợ lẫn nhau mà còn tạo ra sức mạnh như hai con gà riêng biệt.

Điều này mang lại sự tự tin lớn cho những sư kê khi cho gà lưỡng nhãn ra trận, vì họ tin chắc rằng sẽ có được phần thắng trong mọi trận đấu. Tính ưu việt của gà này càng thể hiện rõ khi nó trở thành một hiện thực khó gặp trong thực tế. Thậm chí, có khi nó xuất hiện trên mắt của những con gà thịt, khiến cho những người chơi tiếc nuối vô cùng. Với khả năng này, mỗi sư kê sở hữu gà lưỡng nhãn có thể coi đó như một cỗ máy in tiền, mang lại cơ hội lớn trong thế giới chơi gà đầy tính chiến thuật và bất ngờ.

7. Gà bốc cát, lắc mặt, né lồng

Trong tác phẩm của tác giả Toan Ánh, nhóm gà này được xếp vào loại “gà dị động,” tức là những con gà có những động tác đặc biệt và khác thường so với gà thông thường. Theo mô tả “Thứ nhất, bốc cát ném ra; Thứ hai, lắc mặt; Thứ ba, né lồng.”

Gà bốc cát thường thực hiện động tác vãi cát ra, tức là chúng co chụm chân lại và sau đó xòe chân ra bước xuống, tạo ra ấn tượng giống như hành động bốc cát ném ra.

Gà lắc mặt có đặc điểm là mặt luôn thể hiện sự lắc lư theo những động tác của chúng. Tuy nhiên, khi chúng đang ngủ hoặc ra xới, hành động lắc mặt sẽ không xuất hiện.

Gà né lồng thực hiện hành động này khi chúng úp lồng, lúc này chúng nằm xuống và né tránh lồng một cách khéo léo.

Ba loại gà này thuộc về danh mục linh kê, tuy nhiên, mỗi loại lại có thứ tự và cách thực hiện khác nhau, tạo nên những đặc điểm động tác độc đáo và phức tạp trong thế giới của chơi gà. Điều này giúp những người chơi gà có cái nhìn chi tiết và hiểu biết sâu sắc hơn về những đặc điểm cụ thể của từng loại gà dị động này.

8. Gà móng cổ (giáp cần)

Theo nhận định của học giả Toan Ánh, gà có vảy dưới cổ được xem là một dạng gà rất hiếm và cũng là biểu tượng của sự anh hùng. Trong sách gà của tác giả Xuân Tùng, loại gà này được đặt tên là “giáp cần,” và được mô tả như sau: “Được xem là ‘quý kê,’ gà giáp cần có đặc điểm là một vảy mọc trên cần cổ, được lớp lông che phủ kín đáo. Gà thường đứng nước cao, và vào buổi tối, đặc điểm độc đáo của chúng trổ ngón độc nổi bật hơn. Trong các trận đấu gà, những con gà có vảy này được đánh giá cao vì khả năng chống bại khó bằng.”

Những gà móng cổ, hay còn gọi là gà giáp cần, không chỉ là hiện tượng hiếm lạ mà còn được coi là biểu tượng của sự anh hùng trong thế giới chơi gà. Với vảy mọc trên cổ, được bảo vệ bởi lớp lông kín đáo, chúng tạo ra một hình ảnh mạnh mẽ và độc đáo. Sự cao độ và sự trổ ngón độc của chúng, đặc biệt là vào buổi tối, làm nổi bật sự đặc biệt và quý phái của loại gà này. Trong môi trường chơi gà, gà giáp cần thường được xem là khá khó bại do khả năng chống lại đối thủ mạnh mẽ và khó chịu trong những trận

9. Gà lục đinh

Gà lục đinh, như tên gọi của nó, là một dạng gà chọi đặc biệt với tổng cộng 6 cái cựa phân bố ở hai chân, mỗi bên chân đều có 3 cựa (1 cựa chính và 2 cựa phụ). Các đặc điểm khác của loại gà này không khác biệt nhiều so với những con gà thông thường. Thường thì gà lục đinh có 1 cựa chính lớn và 2 cựa phụ nhỏ nằm trên và dưới cựa chính. Cảm nhận tổng thể về hai chiếc cựa phụ này có thể giống như hai cục thịt nhỏ, và nếu chúng có khả năng rung động thì được coi là một điểm tích cực.

Mỗi bên chân đều có 2 cựa phụ nằm trên và dưới hai cựa chính, và khả năng rung động của những cựa phụ này được coi là một yếu tố quan trọng đối với chất lượng của gà.

Gà lục đinh được phân loại thành hai loại chính:

• Gà lục đinh không cựa: Loại này không có cựa chính, thay vào đó, mỗi bên chân vẫn giữ lại 3 cựa nhỏ. Gà thuộc loại này thường được coi là đòn, nhưng ít được ưa chuộng vì thiếu vũ khí chính – cựa lớn, mà là yếu tố quan trọng trong mỗi trận đấu. Việc đánh chỉ bằng bàn ngón hoặc quản làm cho việc hạ đối thủ trở nên khó khăn.
• Gà lục đinh có cựa: Đây chính là loại gà được coi là quý kê, kết hợp giữa khả năng đá tốt và ra đòn chắc chắn. Gà lục đinh có cựa thường được đánh giá cao, và đặc biệt nếu hai chiếc cựa nhỏ có khả năng rung động. Tuy nhiên, quan trọng là phải chú ý đến việc kiểm tra lông thứ 2, nếu số lượng cựa vượt quá 6, cần phải thực hiện việc cắt cựa. Tuy công đoạn này đôi khi khó khăn và có thể gây yếu chân, nhưng cũng là bước quan trọng để duy trì sức khỏe của gà.

Nói chung, gà lục đinh được coi là một dạng gà xuất sắc, hiếm và mang đến khả năng đá vô cùng ấn tượng. Đồng thời, việc đánh giá chân, lông, mỏ và tướng của gà là quan trọng để đưa ra nhận định chính xác và toàn diện về chất lượng của chúng.