Cách phối tinh heo đem lại hiệu quả kinh tế cao

Theo thống kê của chúng tôi, hiện nay việc chăn nuôi đang đi theo xu hướng tăng về quy mô đàn, từ chăn nuôi nhỏ lẻ sang hình thức chăn nuôi công nghiệp. Chính vì vậy nên nhu cầu sử dụng phối tinh nhân tạo trở nên rất cần thiết. Siêu thị Thiết bị chăn nuôi thú y xin giới thiệu tới bà con kỹ thuật thụ tinh nhân tạo cho heo.

Kiến thức cần nắm trước khi thụ tinh nhân tạo cho heo

Thụ tinh nhân tạo cho heo là gì? Có mấy phương pháp?

Cách thụ tinh cho lợn nái nhân tạo là kỹ thuật sử dụng dụng cụ chuyên dụng đưa tinh dịch của heo đực vào tử cung của heo nái tại thời điểm rụng trứng để kích thích heo nái mang thai. Thông thường, người chăn nuôi cần theo dõi lộ trình, chu kỳ động dục (thời điểm rụng trứng) của heo nái để tiến hành chọn thời điểm thụ tinh cho phù hợp. Kỹ thuật thụ tinh nhân tạo cho heo được sử dụng lần đầu vào năm 1990, mãi đến sau năm 2001 thì mới thực sự phổ biến khi lợn đực và tinh dịch đông lạnh được nhập khẩu. 

Xem thêm: Cách phối tinh heo đem lại hiệu quả kinh tế cao

Qua nhiều năm nghiên cứu, hiện nay trong cách thụ tinh cho lợn nái có 3 phương pháp, đó là:

Phương pháp phối tinh đơn

Đây là phương pháp dùng tinh heo giống của con đực bơm vào thời điểm rụng trứng của heo nái. Với kỹ thuật này chỉ bơm duy nhất 1 lần, do vậy người chăn nuôi phải xác định đúng thời điểm nếu không heo nái sẽ không thụ thai hoặc nếu có thì sẽ ít con. 

Phương pháp phối lặp 

Là dùng tinh heo giống của một con đực bơm vào heo nái khoảng cách nhiều lần, có thể 12 giờ hoặc 24 giờ bơm lại. So với phương pháp phối đơn trong cách thụ tinh cho lợn nái thì kỹ thuật phối lặp sẽ cho kết quả số heo con cao hơn, bởi vì tinh trùng luôn có trong tử cung của con cái. 

Phương pháp phối kép

So với 2 phương pháp trên thì kỹ thuật này lại dùng tinh heo giống của 2 hoặc 3 con đực cùng giống (hoặc khác giống) hòa trộn trong một lần bơm. Hoặc có thể bơm tinh từng loại cách nhau 5 tới 10 phút. Sau nhiều loạt thí nghiệm kết quả cho thấy 2 giống khác nhau sẽ cao hơn so với cùng 1 giống. 

Ưu điểm của kỹ thuật phối tinh heo

Ưu điểm của cách thụ tinh cho lợn nái so với giao phối trực tiếp là nâng cao khả năng truyền giống. Nghĩa là 1 con đực giống tốt có thể phụ trách hàng trăm tới hàng nghìn con lợn nái, nâng cao phẩm chất đàn, đặc điểm tốt sẽ truyền sang đời sau. 

Ngoài ra cách thụ tinh cho lợn nái còn tránh lây lan các bệnh khác qua đường sinh sản. Người chăn nuôi đỡ tốn kém trong việc phải nuôi quá nhiều đực giống. Lợi nhuận thu lại được nhiều hơn so với heo đực đi phối giống trực tiếp với heo nái. 

Đồng thời, đây là phương pháp được đánh giá tốn ít chi phí hơn, an toàn để đưa những nguồn gen mới. Tinh dịch của heo đực giống có năng suất cao, chất lượng thịt được đảm bảo. Bên cạnh đó, đỡ tốn thời gian và công sức di chuyển heo đực giống, tránh sự mất sức của heo đực cũng như kéo dài thời gian khai thác heo đực và không bị hạn chế về chênh lệch tầm vóc heo. 

Hướng dẫn thụ tinh nhân tạo cho heo hiệu quả

Gieo tinh có 3 cái đúng là bà con cần lưu ý và ghi nhớ chính xác:

1. Đúng thời điểm: Đúng thời điểm rụng trứng rụng trứng
2. Đúng kĩ thuật : Đúng kĩ thuật phối tinh hay gieo tinh
3. Đúng chất và lượng: khối lượng và chất lượng tinh dịch

Sau khi cho đực thử hoặc thử bằng tay thấy đúng thời điểm phối giống thì bà con bắt đầu gieo tinh. Sau đây là các bước tiến hành:

Xem thêm: Cách bảo quản tinh heo tại nhà

Bước 1: Chuẩn bị 

Hiện nay, nhu cầu về con giống cho thế hệ sau nhiều nạc, mau lớn và kháng bệnh… hiện đang được quan tâm. Vì vậy, cách chọn tinh heo đực giống rất quan trọng. 

Chọn tinh heo đực giống chất lượng và cách bảo quản tinh trước khi phối

Hiện nay, có 3 loại giống đực loại tốt để thụ tinh nhân tạo đó là giống Yorkshire (Anh), Landrace (Bắc Ailen-Na Uy), Duroc (Đan Mạch) có những ưu điểm vượt trội như:

• Ngoại hình đẹp, thuần chủng.
• Tỷ lệ nạc cao, khỏe và mau lớn. 
• Thụ tinh sẽ không bị trùng huyết, cận huyết.

Sau khi đã chọn được tinh heo đực giống tốt, đảm bảo chất lượng thì cần bảo quản ở nơi mát mẻ, ở nhiệt độ 20 độ C. Đồng thời, tránh để tinh dịch tiếp xúc với ánh sáng, hạn chế và không lắc mạnh lọ đựng tinh dịch để không bị sủi bọt hoặc dập nứt hay có dấu hiệu cạy mở nắp lọ đựng.

Chọn thời gian thích hợp để gieo tinh 

Để đạt được kết quả tốt nhất trong cách thụ tinh cho lợn nái, người chăn nuôi cần xác định đúng thời điểm để phối tinh. Trong chu kỳ động dục, buồng trứng của heo nái sẽ rụng trứng trong khoảng 40 giờ (dao động từ khoảng 36 tới 50 giờ). Trứng của heo nái tồn tại khoảng 6 giờ trong ống dẫn trứng. Vì vậy, trứng nên được thụ tinh trong vòng vài giờ sau khi rụng. Cách tốt nhất nên thực hiện 2 lần thụ tinh liên tiếp cách nhau khoảng 12 tới 16 giờ đồng hồ. 

Đối với những người nông dân có kinh nghiệm sẽ nhận biết được chu kỳ động dục của heo nái. Lợn nái động dục sẽ sưng và đỏ ở bộ phận âm hộ, có ít chất nhầy tiết ra từ khu vực này ở giai đoạn này. Bắt đầu khoảng 12 giờ sau khi bắt đầu động dục, triệu chứng sưng đỏ ở âm đạo lợn nái giảm đáng kể, màu sắc chất nhầy cũng thay đổi rõ ràng, thì việc phối giống ở lúc này sẽ dễ dàng hơn. 

Chuẩn bị dụng cụ 

Các nhóm dụng cụ cần thiết để tiến hành quá trình phối tinnh heo cho lợn nái:

• Dụng cụ lưu trữ và bảo quản tinh heo:  tủ bảo quản tinh (nếu có) hoặc môi trường pha tinh
• Dụng cụ đựng tinh dịch: Lọ hoặc túi đựng chuyên dụng
• Dụng cụ để dẫn tinh quản như: các loại que hoặc ống dẫn tinh quản, Gel bôi trơn (trường hợp ống dẫn khó đưa vào âm hộ heo nái). Dung cụ dẫn tinh quản sẽ để tinh tự chảy vào mà không cần dụng cụ tạo áp lực để đẩy, ngoài ra dẫn tinh quản còn có nắp đậy trống trào ra

• Đai phối tinh heo bằng nhựa: tạo cảm giác thật cho heo khi phối tinh.

  

• Chất nhờn: : Vaseline hoặc Gel bôi trơn (trường hợp ống dẫn khó đưa vào âm hộ heo nái) tránh xây xát trong quá trình gieo tinh

Bước 2: Vệ sinh âm hộ và làm ấm tinh dịch 

Trước khi thực hiện cách thụ tinh cho lợn nái, cần phải vệ sinh âm hộ heo nái cho sạch bằng dung dịch sát khuẩn, cồn 70 độ hoặc nước sạch. Sau đó, dùng nước sạch để rửa lại âm hộ của heo nái cho sạch dung dịch hoặc cồn rồi lấy giấy lau khô, vuốt nhẹ vào lưng cho heo nái đứng yên. Sau đó, dùng vaseline bôi vào dẫn tinh quản và âm hộ của heo nái.

Khi đã vệ sinh sạch sẽ bộ phận sinh dục, bước tiếp theo của cách thụ tinh cho lợn nái là làm ấm tinh dịch bằng cách nắm lọ tinh trong lòng bàn tay để tinh dịch ấm đạt nhiệt độ 35-37 độ C. Cách tốt nhất nên cho tinh dịch có nhiệt độ bằng với thân nhiệt của cơ thể heo nái (38,5 độ C), điều này để cho tinh trùng “hồi phục khả năng di động”. Trước khi bơm tinh nên kích thích heo nái đi tiểu, đi tiêu… 

Bước 3: Tiến hành cách phối tinh heo

1. Sau khi đã làm sạch âm hộ, làm ấm tinh dịch, lúc này cần thực hiện thao tác massage nhẹ nhàng ở khu vực vùng âm đạo hoặc vùng mông của heo nái để cho chúng đứng yên (còn không thì ngồi trên vùng lưng heo nái).

2. Lấy tay mở âm hộ heo nái, nhẹ nhàng đưa que phối tinh vào hướng chếch lên trên, vừa đưa vào vừa thực hiện thao tác lắc nhẹ và ngồi ngược lên lưng lợn hoặc dùng bàn chân đè lên lưng để tạo cảm giác kích thích cho heo nái. Việc thực hiện thao tác này trong cách thụ tinh cho lợn nái có tác dụng giúp cho cổ tử cung co bóp để khi bơm tinh dịch vào dễ dàng hút vào bên trong. 

3. Tiếp theo, nhẹ nhàng đưa dẫn tinh quản vào sâu âm hộ hết cỡ đến cổ tử cung (25-30cm). Bơm nhẹ tinh dịch vào sừng tử cung, không nên thực hiện nhanh sẽ dễ bị trào ngược chảy ra bên ngoài. Ngoài ra thực hiện thêm động tác gãi để heo có cảm giác như thật.

4. Sau khi bơm xong không được rút vòi dẫn tinh ra ngay, có thể tinh trùng chưa vào hết bên trong âm hộ, mà phải lắc đều nhẹ để heo nái có cảm giác hưng phấn, co bóp và hút hết tinh dịch vào âm đạo. Cuối cùng dùng tay đánh mạnh vào mông heo nái để tử cung co bóp hút hết tinh trùng vào sâu. Cuối cùng tháo rời đai phối tinh ra khỏi heo

5. Vệ sinh dụng cụ sạch sẽ sử dụng cho lần sau và ghi chép những thông tin cần thiết vào sổ phối giống. Và kết thúc quá trình trong cách thụ tinh cho lợn nái, người chăn nuôi hoặc kỹ thuật viên theo dõi kết quả trong chu kỳ động dục tiếp theo.

Bước 4: Lưu ý khi gieo tinh

Để cách thụ tinh cho lợn nái thành công, cách phối tinh heo người chăn nuôi hoặc kỹ thuật viên cần lưu ý một số điều như sau: 

Những lưu ý trong khi phối giống cho heo nái

• Trước khi dẫn tinh không cho heo nái ăn uống no.
• Khi phối tinh cho heo nái, hãy thực hiện thao tác từ tốn.
• Thời gian thụ tinh cho heo khoảng từ 5-10 phút. 
• Sau khi bơm tinh dịch xong, hạn chế cho heo nái nằm ngay, nên điều khiển phần mông cao hơn phần đầu một chút. 
• Mỗi lần thụ tinh nên sử dụng thiết bị sạch đồng thời đảm bảo heo nái được kích thích đầy đủ trước khi phối giống.
• Trong cách thụ tinh cho lợn nái không làm tổn thương thành tử cung. 

Việc quan trọng cần làm sau khi phối tinh heo

Sau khi gieo tinh, bà con cần cho nái ổn định trong vòng 30 ngày đầu, đừng có rời đuổi nái sau khi gieo tinh. Và sau khi gieo tinh xong, việc đầu tiên bà con cần ghi chép sổ sách để dự đoán ngày sanh để chúng ta có thể biết được chuẩn bị cho heo sanh.

Thêm một cái quan trọng nữa, bà con khi số nọc (số hiệu con nọc giống gì) tùy theo mục đích gieo tinh là sinh trưởng hay sinh sản.

Sau khi thụ tinh cho heo cần làm gì để đạt sản lượng heo con như mong muốn 

Để đạt được sản lượng heo con như mong muốn sau khi hoàn thành cách thụ tinh cho lợn nái, vào tháng cuối của thời kỳ mang thai, từ 110-117 ngày là giai đoạn phát triển nhanh nhất, heo nái cần bổ sung đầy đủ dưỡng chất để dự trữ cho cơ thể cũng như nuôi thai. 

Đồng thời lượng chất xơ cho thời kỳ này ít nhất 5-7% để ngăn ngừa hiện tượng táo bón ở heo. Bên cạnh đó, cung cấp đầy đủ vitamin và chất khoáng cho heo nái để heo con sinh ra phát triển. 

 

Áp dụng cách thụ tinh cho lợn nái, cách phối tinh cho heo đúng cách, đúng kỹ thuật mang lại khả năng thụ thai cao, tiết kiệm chi phí, chất lượng con giống ổn định và kết quả heo con được đảm bảo, nâng cao hiệu suất kinh tế. Chúc người chăn nuôi có được các kinh nghiệm hữu ích trong cách thụ tinh cho heo và có một mùa bội thu.

Nguồn bài viết được tổng hợp từ ý kiến của các chuyên gia tại Thiết Bị Chăn Nuôi Thái Bình Dương Liên hệ ngay hotline 0966 566 475 để được tư vấn thông tin chi tiết về phối giống heo, phối tinh heo 24/7