Vì sao lợn nái đẻ cắn con? Cách khắc phục lợn mẹ cắn con đơn giản
Mỗi năm, hàng triệu con heo con trên toàn thế giới chết do bị lợn mẹ tấn công. Điều này không chỉ gây ra thiệt hại kinh tế lên đến hàng tỷ đô la mà còn đặt ra những câu hỏi lớn về quy trình chăn nuôi và phúc lợi động vật. Nghiên cứu cho thấy, các yếu tố như chế độ dinh dưỡng không hợp lý, căng thẳng, và điều kiện chuồng trại không đảm bảo có thể làm tăng nguy cơ lợn nái trở nên hung dữ. Bài viết này Thái Bình Dương sẽ giúp bà con hiểu rõ hơn về các yếu tố nguy cơ này và đưa ra những biện pháp quản lý hiệu quả để bảo vệ đàn con.
Nguyên nhân lợn nái cắn con
Hiện tượng lợn nái cắn con sau khi sinh có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau, bao gồm yếu tố sinh lý, bệnh lý và tâm lý như sau:
Về mặt sinh lý
Lợn mẹ có thể trở nên hung dữ do thiếu hụt dinh dưỡng, đặc biệt là canxi, protein, vitamin và khoáng chất. Sự thiếu hụt này làm ảnh hưởng đến hệ thần kinh, khiến lợn nái dễ bị kích động và có hành vi bất thường. Bên cạnh đó, sự thay đổi nội tiết tố sau khi sinh cũng có thể tác động tiêu cực đến tâm lý của lợn mẹ, gây ra trạng thái căng thẳng và mất kiểm soát hành vi. Ngoài ra, những yếu tố môi trường như không gian sống chật hẹp, tiếng ồn lớn, ánh sáng mạnh hoặc thay đổi đột ngột về môi trường nuôi nhốt đều có thể gây stress, khiến lợn mẹ cắn lợn con.
Về nguyên nhân bệnh lý
Lợn nái có thể cắn con do đau đớn khi mắc các bệnh như viêm vú, viêm tử cung hoặc nhiễm trùng hậu sản. Những bệnh lý này không chỉ gây khó chịu về mặt thể chất mà còn ảnh hưởng đến hành vi của lợn mẹ, khiến chúng dễ trở nên cáu gắt và phản ứng tiêu cực. Ngoài ra, một số bệnh liên quan đến hệ thần kinh cũng có thể làm rối loạn hành vi, khiến lợn nái không kiểm soát được phản ứng của mình.
Về mặt tâm lý
Hiện tượng lợn nái cắn con có thể xuất phát từ bản năng bảo vệ con quá mức, đặc biệt khi lợn mẹ cảm thấy mối đe dọa từ môi trường xung quanh. Đối với những lợn nái đẻ lứa đầu, do chưa có kinh nghiệm nuôi con, chúng có thể phản ứng hoảng loạn khi lợn con di chuyển hoặc va chạm vào cơ thể mình. Một số trường hợp lợn mẹ từng có thói quen ăn thịt sống hoặc được cho ăn nhau thai sau sinh có thể hình thành phản xạ thích ăn thịt, dẫn đến hành vi tấn công lợn con. Ngoài ra, nếu lợn mẹ bị đau đớn do tổn thương sau sinh hoặc có vết thương hở, chúng cũng có thể phản ứng bằng cách cắn con để giải tỏa sự khó chịu.
Các biện pháp khắc phục lợn mẹ cắn con
Hiện tượng lợn mẹ cắn con hoặc không cho con bú là vấn đề nghiêm trọng trong chăn nuôi, không chỉ làm giảm hiệu quả sản xuất mà còn gây thiệt hại lớn. Để khắc phục tình trạng này, các biện pháp can thiệp cần được thực hiện toàn diện và chi tiết, từ việc chăm sóc dinh dưỡng cho đến việc xử lý các vấn đề tâm lý, bệnh lý của lợn mẹ.
1. Đối với heo thiếu dinh dưỡng và bị stress
- Chăm sóc lợn mẹ chu đáo: Cần cung cấp cho lợn mẹ một chế độ ăn đầy đủ dưỡng chất, đặc biệt là các nhóm protein, vitamin và khoáng chất trong giai đoạn mang thai (đặc biệt là kỳ II) và sau sinh. Các chất dinh dưỡng này không chỉ giúp lợn mẹ khỏe mạnh mà còn đảm bảo sữa được tiết đủ để nuôi con.
- Bổ sung vitamin và khoáng chất: Có thể bổ sung vitamin ADE trong khẩu phần ăn hoặc tiêm trực tiếp vào cơ thể lợn mẹ để tăng cường khả năng tiết sữa. Điều này giúp ngăn ngừa tình trạng lợn mẹ không đủ sữa cho con bú, từ đó hạn chế căng thẳng và hành vi cắn con.
- Tránh cho lợn mẹ ăn nhau thai hoặc thịt sống: Một trong những nguyên nhân phổ biến gây ra phản xạ cắn con là do lợn mẹ có thói quen ăn thịt sống, bao gồm cả nhau thai. Điều này dễ dàng tạo ra cảm giác thèm ăn thịt sống và dẫn đến hành vi cắn con. Vì vậy, tuyệt đối không để lợn mẹ ăn các loại thực phẩm này.
2. Sử dụng cồn hoặc rượu để điều chỉnh hành vi
- Sử dụng cồn 70 độ hoặc rượu mạnh: Để giúp lợn mẹ “quên” đi phản xạ cắn con, có thể sử dụng cồn 70 độ hoặc rượu mạnh (trên 45 độ). Sử dụng xi lanh nhựa hút khoảng 2 ml cồn hoặc rượu, rồi nhẹ nhàng nhỏ vào hai lỗ tai của lợn mẹ. Cồn hoặc rượu sẽ thấm vào tai và khiến lợn mẹ cảm thấy khó chịu, buộc chúng phải lắc đầu liên tục trong khoảng 8-12 giờ. Việc lắc đầu sẽ làm chúng mệt mỏi, từ đó quên đi thói quen cắn con và trở nên thuần tính hơn.
3. Khắc phục hiện tượng cắn con khi ghép đàn
- Ghép đàn đúng cách: Khi cần ghép lợn con từ đàn khác vào đàn lợn mẹ, cần chú ý đến vấn đề mùi của các lợn con. Để tránh lợn mẹ cắn con lạ, trước khi ghép, có thể dùng rượu ngậm vào miệng và phun lên cả lợn con trong đàn và lợn con mới nhập. Mùi rượu sẽ làm khứu giác của lợn mẹ không phân biệt được đâu là con mình sinh ra, từ đó ngăn ngừa hành vi cắn lợn con lạ. Các biện pháp thay thế như phun dầu tây, nước tỏi hoặc nước lá trầu không cũng có thể giúp ghép đàn nhanh chóng và hiệu quả.
- Lựa chọn lợn con có chất lượng tốt: Khi mua thêm lợn con để ghép đàn, cần lưu ý chọn lợn con từ những lợn mẹ có nguồn gốc rõ ràng, không mua lợn từ những nơi không đảm bảo chất lượng, tránh nguy cơ mắc bệnh truyền nhiễm gây hại cho cả đàn.
- Kháng sinh và chăm sóc lợn con: Sau khi mua lợn con, nên cho chúng uống kháng sinh phòng ngừa tiêu chảy trong 2-3 ngày đầu. Đồng thời, cho chúng bú sữa đầu hoặc bú từ những vú căng sữa để giúp chúng hòa nhập với đàn nhanh chóng và đảm bảo sự phát triển đồng đều.
4. Xử lý tình trạng viêm vú, tắc tia sữa
- Tách lợn con trong trường hợp lợn mẹ không có sữa: Nếu lợn mẹ bị viêm vú hoặc tắc tia sữa, cần tách lợn con ra và vắt sữa cho lợn con uống hoặc sử dụng sữa chuyên dụng cho heo con. Sữa công thức cần được pha thêm men tiêu hóa sống để tăng khả năng tiêu hóa và phòng tránh tiêu chảy cho lợn con.
- Kiểm tra và cắt nanh cho lợn con: Để tránh tình trạng lợn con bấm nanh vào vú lợn mẹ, gây đau đớn và dẫn đến phản ứng cắn con, cần dùng kìm chuyên dụng bấm nanh cho heo con. Điều này giúp bảo vệ lợn mẹ khỏi đau đớn khi cho con bú.
- Sử dụng dầu nóng hoặc khăn ấm: Để điều trị viêm vú, có thể dùng dầu nóng hoặc khăn ấm mát xoa lên bầu vú của lợn mẹ từ 10-15 phút. Điều này sẽ giúp làm mềm bầu vú và kích thích sự tiết sữa.
- Tiêm Oxytocin và kháng sinh: Nếu cần thiết, có thể tiêm 2-3 ml Oxytocin để kích thích tiết sữa và giúp thông tắc núm vú. Ngoài ra, tiêm kháng sinh như Amoxylin LA hoặc Oxytetracyclin LA cũng rất quan trọng trong việc điều trị viêm vú và ngăn ngừa nhiễm trùng.
5. Tiêm sắt và phòng ngừa dịch bệnh cho lợn con
Để đảm bảo sức khỏe cho lợn con, nên tiêm sắt cho lợn con vào các thời điểm từ 3 ngày tuổi và 10 ngày tuổi, mỗi lần 300mg. Đồng thời, tiêm phòng vắc-xin đúng lịch (phòng phó thương hàn, tả, tụ cầu, v.v.) để bảo vệ lợn con khỏi các bệnh truyền nhiễm.
Việc thực hiện các biện pháp khắc phục trên sẽ giúp ổn định tình trạng lợn mẹ và lợn con, giảm thiểu thiệt hại do hành vi cắn con, đồng thời nâng cao chất lượng và hiệu quả chăn nuôi.
Đặt mua sản phẩm thiết bị chăn nuôi heo
Trên đây là những thông tin chi tiết về nguyên nhân và cách khắc phục tình trạng lợn nái cắn con. Hy vọng những kiến thức này sẽ giúp bà con chăn nuôi có thể phòng tránh và xử lý hiệu quả tình trạng này, góp phần nâng cao năng suất và chất lượng đàn lợn. Nếu bà con có bất kỳ kinh nghiệm hay câu hỏi nào khác, hãy chia sẻ để cùng nhau trao đổi và học hỏi nhé!
Phó phòng Marketing
Thạc Sĩ, Bác Sĩ Thú Y (Trường Nông Lâm TP.HCM), Có hơn 6 năm kinh nghiệm trong ngành chăn nuôi