Dấu hiệu nhận biết và phòng trị bệnh viêm vú ở bò sữa

Bệnh viêm vú là một trong những bệnh thường gặp trong chăn nuôi bò sữa. Bệnh có thể xuất hiện và gây hại nghiêm trọng trong giai đoạn vắt sữa. Hãy cùng Thiết Bị Chăn Nuôi Thái Bình Dương giải đáp những vấn đề liên quan đến Viêm vú ở Bò sữa cũng như tác nhân gây bệnh, triệu chứng của bệnh, cách điều trị hiệu quả và sử dụng loại thuốc tốt nhất để giải quyết tình trạng này.

1. Viêm vú ở bò sữa là gì ?

Viêm vú bò là một tình trạng đặc trưng bởi phản ứng dai dẳng và viêm của mô vú do chấn thương hoặc nhiễm trùng do vi sinh vật gây ra. Bệnh thường gây hại trên bò, làm giảm lượng sữa và khả năng sinh sản, có khả năng gây tử vong nếu không điều trị kịp thời. Đây là căn bệnh gây ra tổn thất lớn nhất cho ngành chăn nuôi bò sữa.

Bệnh viêm vú là một phản ứng viêm trong tuyến vú, đây là căn bệnh phổ biến nhất trong lĩnh vực chăn nuôi hiện nay. Tỷ lệ Bò sữa mắc bệnh viêm vú hiện tại chiếm khoảng 60%, gây ra nhiều tổn thất kinh tế nghiêm trọng như sau:

• Giảm khoảng từ 10 – 30% khả năng tiết sữa cùng với chất lượng sữa. Việc này không chỉ khiến cho người mua sữa Bò sữa phải trả giá thấp hơn mà còn có thể từ chối mua sữa.
• Gây tổn thương trực tiếp hoặc biến chứng trên bầu vú, bao gồm các tác động tiêu cực đến ống dẫn sữa, nang tuyến vú, thậm chí có thể gây tình trạng teo bầu vú. Những tác động này ảnh hưởng nghiêm trọng đến chu kỳ sinh sản tiếp theo của Bò sữa.
• Chi phí điều trị bệnh khá cao và đòi hỏi sự đầu tư kỹ càng.
• Bê con đang bú sữa mẹ sẽ phát triển kém và có tỉ lệ bệnh và tỉ lệ chết cao hơn.

2. Dấu hiệu nhận biết và phòng trị bệnh viêm vú ở bò sữa

2.1 – Nguyên nhân

Tác nhân gây bệnh viêm vú bao gồm : Vi khuẩn (chủ yếu là Staphylococcus aureus – tụ cầu, Streptococcus uberis, Streptococcus dyslactiae, Streptococcus agalactiae, enterococci và vi khuẩn coliform bao gồm cả Escherichia coli), Mycoplasmas và một số nấm.

Bệnh viêm vú có thể được chia thành hai loại dựa trên nguồn lây nhiễm:

• Bệnh viêm vú truyền nhiễm do lây truyền vi khuẩn từ bò sang bò trong quá trình vắt sữa;
• Nhiễm bệnh do vi khuẩn trong môi trường sống của bò.

2.2 – Triệu chứng

Dấu hiệu nhận biết rõ ràng của bệnh viêm vú là bầu vú bị viêm chuyển thành sưng đỏ và cứng. Tuyến vú sưng nóng, chỉ cần chạm nhẹ cũng khiến con vật đau đớn, khó chịu.

Bò không cho chạm vào bầu vú thậm chí đá để ngăn cản việc vắt sữa. Nếu được vắt sữa, sữa thường bị vón , sữa lẫn máu, tiết dịch màu nâu có mùi hôi và sữa vón cục.

Sản lượng sữa giảm, chất lượng không đảm bảo. Thân nhiệt của bò sữa tăng lên. Các triệu chứng khác như chán ăn, cản trở khả năng vận động do bầu vú bị sưng và đau. Mắt của bò bị trũng, rối loạn tiêu hóa và tiêu chảy.

Gia súc mắc bệnh bị mất nước nghiêm trọng và bị sụt cân. Trong trường hợp nhiễm trùng nặng, có mủ trong bầu vú bị viêm. Viêm vú có thể thoái hóa thành ngộ độc máu hoặc nhiễm trùng huyết và thậm chí gây tử vong do nhiễm trùng cấp tính.

Bò sữa bị viêm vú có những triệu chứng cụ thể như sau:

Viêm vú thể thanh dịch

Vú bị viêm toàn bộ hoặc một thùy do vi khuẩn phát triển thành những ổ viêm. Bò sữa sẽ có các phản ứng như:

• Đau khi bạn ấn tay vào bầu vú.
• Lượng sữa giảm.
• Nếu bệnh nhẹ, vú không sưng nhưng sữa bị vón cục lổn nhổn hoặc loãng. Đồng thời, Bò sữa sẽ bị sốt, có thể bỏ ăn hoặc ăn ít.

Viêm vú thể Cata

• Tế bào thượng bì sẽ bị biến dạng và bong tróc ra.
• Ổ viêm thường tiết dịch thẩm xuất. Loại dịch này cùng với bạch cầu tạo ra màng mỏng phủ bên trên niêm mạc của ống dẫn sữa. Khi bạn vắt sữa, màng sẽ tróc ra và tạo thành cục sữa vón hoặc cặn làm tắc tia sữa.
• Ở thể Cata, vú thường không sưng, tuy nhiên núm vú căng. Khi bạn sờ tay vào sẽ thấy cục mềm bên trong.

Viêm vú có mủ

• Bò sữa nhiễm vi khuẩn sinh mủ sẽ tạo ra tình trạng viêm lan tràn trong tuyến vú. Thể viêm này thường xuất phát từ viêm vú thể Cata.

Biểu hiện triệu chứng

• Toàn thân sốt cao khoảng từ 40-41˚C.
• Bò sữa kém ăn, mệt mỏi.
• Bầu vú cùng với núm vú sưng đỏ toàn bộ hoặc từng tuyến.
• Khi sờ tay vào, bạn sẽ thấy nóng, và ấn vào Bò sữa có phản ứng đau.
• Lượng sữa tiết ra giảm hoặc dừng hẳn.
• Sữa ban đầu sẽ bị loãng, sau đó nó có màu hồng. Tuy nhiên, về sau sữa sẽ lẫn những cục sữa vón cùng với dịch mủ màu vàng.
• Khi xuất hiện nhiều mủ chèn ép sẽ dẫn tới tắc ống dẫn sữa.

Thể cận lâm sàng

• Bầu vú ít sưng đỏ và nó cũng ít đau hơn.
• Lượng sữa tiết ra ít và loãng. Đồng thời, nó cũng xuất hiện cặn mũ màu vàng.

2.3 Chẩn đoán

Chẩn đoán được thực hiện dựa trên các dấu hiệu lâm sàng bất thường của sữa ( sữa lẫn máu và mũ, vón cục) , sưng bầu vú (sờ vào thấy căng cứng) và các dấu hiệu chung của bệnh  (sốt, trầm cảm, chán ăn) và trong nhiều trường hợp là giảm lượng sữa.

Viêm vú có thể được phát hiện ở giai đoạn sớm (cận lâm sàng) trước khi các triệu chứng xuất hiện, thông qua Thử nghiệm Viêm vú California (CMT). Đây là một thử nghiệm nhanh có thể được thực hiện trên các mẫu sữa nhỏ. Việc phát hiện sớm giúp ngăn ngừa bệnh tiến triển thành các giai đoạn lâm sàng và gây thiệt hại nặng nề cho người chăn nuôi bò sữa.

 

2.4 – Điều trị

Sữa từ bầu vú bị viêm nên được vắt ba lần một ngày và xử lý an toàn.

Vệ sinh bầu vú và chuồng trại sạch sẽ.

Trong khi vắt sữa đàn bò, phải hết sức chú ý đến việc vắt sữa những con khỏe mạnh, không mắc bệnh trước và sau đó đến những con bị nhiễm bệnh.

Cần tránh không cho bê con bú sữa từ bầu vú bị viêm.

Sử dụng kháng sinh theo phác đồ điều trị do bác sĩ thú y cung cấp. Khi điều trị bằng kháng sinh, cần phải chú ý đến việc chọn loại kháng sinh và chọn cách đưa kháng sinh đó vào cơ thể bò sữa.

2.5 – Phòng bệnh

Tốt nhất là nên ngăn ngừa viêm vú trước khi nó trở thành vấn đề nghiêm trọng. Các biện pháp dưới đây có thể mang lại hiệu quả lâu dài trong việc phòng ngừa:

• Điều trị sớm các trường hợp lâm sàng.
• Vệ sinh chuồng trại sạch sẽ an toàn.
• Tiêm phòng bệnh đầy đủ cho bò.
• Cung cấp chất độn chuồng sạch sẽ, khô ráo và đầy đủ cho bò nằm.
• Bò sữa phải sạch sẽ khi vào khu vực vắt sữa.
• Sử dụng vải hoặc khăn giấy khác nhau để lau núm vú trên mỗi con bò.
• Núm vú phải hoàn toàn khô và sạch trước khi vắt sữa.
• Sử dụng dụng cụ nhúng núm vú sát trùng trước và sau khi vắt sữa.

Trên đây là thông tin về dấu hiệu nhận biết và phòng trị bệnh viêm vú ở bò sữa. Người chăn nuôi có thể phát hiện bệnh sớm và có biện pháp phòng trị bệnh thích hợp nhằm đảm bảo bò cho chất lượng sữa tốt nhất.