Triệu chứng lợn bị E.coli sưng phù đầu và cách điều trị
Bệnh sưng phù đầu do E.coli ở lợn là một “cơn ác mộng” đối với người chăn nuôi, đặc biệt ở giai đoạn sau cai sữa. Những biểu hiện như sưng phù mặt, mí mắt, biến đổi tiếng kêu và các dấu hiệu thần kinh bất thường khiến lợn nhanh chóng suy kiệt, thậm chí tử vong đột ngột nếu không phát hiện và xử lý kịp thời.
Trong bài viết ở dưới đây Thái Bình Dương sẽ cùng bà con khám phá những dấu hiệu điển hình, nguyên nhân sâu xa, cũng như hướng điều trị hiệu quả để bảo vệ đàn lợn và giảm thiểu thiệt hại kinh tế.
Nguyên nhân
Bệnh thường xuất hiện ở lợn con giai đoạn cai sữa và sau cai sữa từ 1–4 tuần. Nguyên nhân chính bao gồm: thay đổi thức ăn đột ngột, môi trường chuồng nuôi kém, thời tiết thất thường, nhiệt độ và độ ẩm không phù hợp khiến sức đề kháng giảm sút.
Ở những ngày đầu mới sinh, hệ miễn dịch của heo con chưa hoàn thiện, lượng acid dạ dày còn ít, tạo điều kiện cho vi khuẩn E.coli xâm nhập. Nếu heo mẹ chăm sóc kém, chuồng trại ẩm ướt, thiếu máu và thiếu vitamin, vi khuẩn E.coli có sẵn trong ruột già sẽ dễ dàng nhân lên, tấn công và gây bệnh.
Khi vào cơ thể, vi khuẩn phát triển nhanh chóng trong ruột, sinh độc tố gây tổn thương thành mạch, làm dịch thẩm xuất ra ngoài, gây phù nề nhiều cơ quan, đặc biệt ảnh hưởng đến hệ thần kinh khiến lợn hoảng loạn, mất thăng bằng.
Triệu chứng nhận biết bệnh sưng phù đầu ở lợn do E.coli
Biểu hiện bên ngoài
- Xuất hiện phù nề rõ rệt ở vùng đầu, mặt, mí mắt, tai, cổ và dưới da vùng trán.
- Thường gặp ở những con lợn to khỏe, ăn tốt, đặc biệt là con đầu đàn.
- Một số trường hợp có thể chết đột ngột mà không có dấu hiệu báo trước.
- Tiếng kêu khàn, thay đổi khác thường do phù vùng hầu chèn ép dây thanh quản.
- Dáng đi loạng choạng, mất thăng bằng, đâm đầu vào tường, co giật kiểu “bơi chèo”, liệt chân sau, mất định hướng.
- Run rẩy, thở gấp, sùi bọt mép, có thể bại liệt và nằm nghiêng một bên.
Triệu chứng tiêu hóa
- Tiêu chảy phân lỏng, màu trắng, vàng xám hoặc vàng cam, mùi hôi tanh, đôi khi có nhầy hoặc lẫn máu.
- Mắt trũng sâu, lông xơ xác, bụng hóp, mất nước, bỏ bú, suy nhược nhanh.
Bệnh tích khi mổ khám
- Phù thũng dưới niêm mạc dạ dày, màng treo ruột và nhiều cơ quan nội tạng.
- Hạch màng treo ruột sưng to, sung huyết.
- Da vùng bụng, tai, chân có thể đỏ hoặc thâm đen.
- Trong những ca nặng, thấy phù nề não, nhũn não, sung huyết phổi, màng phổi, phúc mạc và xuất hiện nhiều dịch trong xoang cơ thể.
Cách điều trị khi lợn bị bệnh sưng phù đầu do E.coli
Điều trị bệnh sưng phù đầu (Edema disease) do E.coli ở lợn cần được thực hiện khẩn trương, kết hợp nhiều biện pháp đồng bộ để giảm tỷ lệ chết và hỗ trợ hồi phục.
1. Giảm lượng thức ăn
- Ngay khi phát hiện bệnh, cần giảm khẩu phần ăn, không cho ăn no.
- Cho ăn thức ăn dễ tiêu, ít protein, ví dụ: thân cây chuối băm nhuyễn, cám loãng hoặc cháo loãng.
- Biện pháp này giúp giảm áp lực tiêu hóa, hạn chế sự phát triển quá mức của vi khuẩn E.coli trong ruột.
2. Sử dụng kháng sinh đặc trị
- Dùng kháng sinh đặc hiệu để kiểm soát vi khuẩn gây bệnh, lưu ý chọn thuốc dựa trên kết quả kháng sinh đồ nếu có.
- Một số loại kháng sinh được khuyến cáo:
- Apramycin
- Gen – Mox LA (kết hợp Gentamicin và Amoxicillin)
- Neo – Oxy (Neomycin + Oxytetracycline)
- Flordoxy WSP (Florfenicol + Doxycycline)
- Tylogen WS (Tylosin + Gentamicin)
- Maxflo Oral Gold (Florfenicol)
Lưu ý: Kháng sinh cần được sử dụng đúng liều, đủ thời gian, tránh tự ý tăng hoặc ngừng đột ngột.
3. Tiêm kháng thể đặc hiệu
- Tiêm kháng thể E.coli (anti-E.coli serum) hoặc Gamaglobulin để trung hòa độc tố, hỗ trợ bảo vệ mạch máu và mô.
- Liều lượng và lịch tiêm:
- Tùy loại sản phẩm, thường 0,3 – 0,5 ml/kg thể trọng, tiêm nhắc 2–3 ngày liên tiếp.
- Nếu dùng tiêm phúc xoang, liều tối thiểu 1 ml/con.
4. Hỗ trợ tăng sức đề kháng
- Tiêm Gluco KC (hoặc các chế phẩm tương tự chứa glucose, vitamin C, KCl) để tăng sức đề kháng, hỗ trợ tuần hoàn và cân bằng điện giải.
- Có thể kết hợp thêm các vitamin tổng hợp, thuốc trợ sức (ví dụ: Flunixin giúp giảm phù nề, Metosal 10% để ổn định thần kinh, giảm stress).
5. Hỗ trợ đường ruột
- Cho heo uống men vi sinh Lacto hoặc các chế phẩm chứa lợi khuẩn (lactobacillus, bacillus subtilis…) để cân bằng hệ vi sinh đường ruột, giảm độc tố.
- Có thể trộn thêm acid hữu cơ (Butyrex One) để ức chế E.coli trong ruột.
6. Chăm sóc và quản lý
- Cách ly heo bệnh, nuôi riêng khu yên tĩnh, tránh ánh sáng mạnh, tiếng ồn.
- Dọn sạch chất thải, khử trùng chuồng, bổ sung thảm lót khô ráo, ấm áp.
- Quan sát kỹ biểu hiện thần kinh, mức độ phù để điều chỉnh thuốc kịp thời.
- Đảm bảo nước uống sạch, mát, đủ ngày đêm.
Lưu ý:
- Không lạm dụng kháng sinh bừa bãi, vì có thể làm vi khuẩn phóng thích độc tố nhanh hơn, khiến bệnh nặng thêm.
- Việc kết hợp tiêm kháng thể + kháng sinh + trợ sức + quản lý dinh dưỡng là giải pháp bắt buộc, không nên bỏ sót khâu nào.
- Thực hiện nghiêm ngặt quy trình tiêm phòng, chăm sóc, vệ sinh để giảm thiểu tái phát và lây lan trong đàn.
Đặt mua sản phẩm thiết bị chăn nuôi heo
Bệnh E.coli sưng phù đầu là một thách thức đáng kể đối với người chăn nuôi lợn, đặc biệt là lợn con sau cai sữa. Việc nhận biết sớm các triệu chứng điển hình như sưng phù mặt, mí mắt, cùng với các biểu hiện thần kinh, là cực kỳ quan trọng để can thiệp kịp thời. Mặc dù điều trị bằng kháng sinh và các biện pháp hỗ trợ có thể hiệu quả, nhưng phòng bệnh vẫn luôn là ưu tiên hàng đầu.
Phó phòng Marketing
Thạc Sĩ, Bác Sĩ Thú Y (Trường Nông Lâm TP.HCM), Có hơn 6 năm kinh nghiệm trong ngành chăn nuôi