Dịch tả lợn Châu Phi: nguồn gốc, đặc điểm triệu chứng và cách phòng trị

Dịch tả lợn Châu Phi, một bệnh dịch có khả năng lan truyền nhanh, đang ngày càng trở thành mối đe dọa đối với người chăn nuôi và người tiêu dùng. Do đó, để đối phó với tình hình này, sự hiểu biết sâu rộng về bệnh tật này và nhận biết các dấu hiệu ở mỗi giai đoạn là vô cùng quan trọng.

Bệnh dịch tả lợn châu Phi là gì?

Bệnh dịch tả lợn Châu Phi là một bệnh truyền nhiễm nguy hiểm do vi rút gây ra. Bệnh này có khả năng lây lan rất nhanh và ảnh hưởng đến mọi loài lợn, bao gồm cả lợn nhà và lợn hoang dã. Nó có thể xảy ra ở mọi độ tuổi và mọi loại lợn. Bệnh tả lợn Châu Phi gây ra những tổn thất nghiêm trọng với tỷ lệ tử vong lên đến 100%. Vi rút gây bệnh dịch tả lợn Châu Phi có khả năng chống lại môi trường khá cao. Ngay cả khi lợn đã khỏi bệnh, chúng có thể mang vi rút trong một khoảng thời gian dài, và có thể trở thành vật chủ mang trùng suốt đời. Điều này làm cho việc kiểm soát và loại trừ bệnh dịch tả lợn Châu Phi trở nên khó khăn.

Nguồn gốc của dịch tả lợn Châu Phi

Bệnh dịch tả lợn Châu Phi là một bệnh lây nhiễm gây ra bởi virus, xuất phát từ Châu Phi. Đây là một bệnh truyền nhanh có khả năng ảnh hưởng đến mọi loài lợn và mọi độ tuổi của chúng, với tỉ lệ tử vong gần như 100% đối với lợn bị nhiễm bệnh. Virus gây ra bệnh dịch tả lợn Châu Phi có thể tồn tại trong máu, các cơ quan và dịch bài tiết từ lợn nhiễm bệnh.

Virus dịch tả lợn có khả năng chịu đựng nhiệt độ thấp và có độ bền cao. Trong thịt lợn sống hoặc trong môi trường nhiệt độ không cao, virus có thể tồn tại từ 3 đến 6 tháng. Tuy nhiên, virus sẽ bị tiêu diệt ở nhiệt độ 70 độ C. Do tính kháng cao của virus này, khả năng lây lan trên diện rộng và kéo dài của dịch tả lợn được gia tăng.

Sự tiến hóa của dịch tả lợn Châu Phi trên toàn cầu theo thời gian:

• Năm 1921: Dịch tả lợn Châu Phi lần đầu tiên được ghi nhận tại Kenya (châu Phi).
• Năm 1957: Dịch tả lợn Châu Phi được phát hiện và báo cáo lần đầu tại châu Âu.
• Năm 2007: Dịch tả lợn Châu Phi được phát hiện tại Armenia.
• Năm 2008: Azerbaijan bắt đầu ghi nhận trường hợp lợn nhiễm bệnh.
• Từ cuối năm 2017 đến năm 2018, đã có 12 quốc gia báo cáo có trường hợp lợn nhiễm dịch tả lợn Châu Phi, bao gồm Trung Quốc, Liên bang Nga, Tiệp Khắc, Hungary, Latvia, Moldova, Phần Lan, Romania, Nam Phi, Ukraine và Zambia.
• Tháng 8/2018: Dịch tả lợn Châu Phi lần đầu tiên xuất hiện tại Trung Quốc. Quốc gia này đã tiêu hủy hàng triệu con lợn nhiễm bệnh để kiểm soát dịch.

Con đường lây bệnh dịch tả lợn Châu Phi

Bệnh tả lợn Châu Phi lây nhiễm qua đường hô hấp và đường tiêu hóa, thông qua tiếp xúc trực tiếp hoặc gián tiếp với các vật nhiễm virus như lợn nhiễm bệnh, chuồng trại, sàn nhựa nuôi heo, phương tiện vận chuyển, dụng cụ thú y, đồ dùng, quần áo nhiễm virus và thức ăn chứa thịt lợn nhiễm bệnh.

Bệnh tả lợn Châu Phi không lây sang người, tuy nhiên, người có thể trở thành tác nhân gây phát tán bệnh.

Vi rút gây bệnh dịch tả lợn có thể được tìm thấy trong dịch bài tiết, máu và các cơ quan của lợn mắc bệnh. Bệnh này có khả năng lây lan kéo dài và trên phạm vi rộng do vi rút này có sức đề kháng cao. Cụ thể, vi rút có thể tồn tại trong môi trường trong khoảng 3-6 tháng ở nhiệt độ phòng và có khả năng chịu được nhiệt độ thấp. Tuy nhiên, vi rút sẽ bị tiêu diệt ở nhiệt độ 56°C trong khoảng 70 phút, 60°C trong khoảng 20 phút và ở nhiệt độ 70°C.

Biểu hiện triệu chứng của dịch tả lợn Châu Phi

1. Thể quá cấp tính

• Lợn không thể có biểu hiện triệu chứng lâm sàng và chết nhanh chóng.
• Da các vùng như bụng, tai, và bẹn xuất hiện các nốt đỏ và sau đó chuyển sang màu tím.

2. Thể cấp tính

• Lợn có sốt cao, nhiệt độ từ 40.5 – 42oC.
• Trong 2-3 ngày đầu, lợn mất ham muốn vận động, nằm chồng đống, không ăn và thích nằm gần nước.
• Các vùng da trắng như tai, ngực, bụng, đuôi, cẳng chân chuyển sang màu xanh tím hoặc đỏ.
• Lợn di chuyển không bình thường.
• Trước khi chết sau 1-2 ngày, lợn có các triệu chứng như đi lại không vững, viêm mắt, khó thở, thở gấp, nôn mửa, tiêu chảy hoặc táo bón, mũi có bọt kết hợp với máu và một số biểu hiện về thần kinh.
• Lợn chết sau khoảng 7-14 ngày, thậm chí có thể kéo dài đến 20 ngày. Lợn mang thai nhiễm bệnh có nguy cơ sẩy thai và tỷ lệ chết gần như 100%.
• Nếu lợn nhiễm virus nhưng không có triệu chứng hoặc hồi phục, virus vẫn tồn tại trong cơ thể và có thể trở thành nguồn lây nhiễm nguy hiểm.

3. Thể á cấp

• Các biểu hiện bao gồm khó thở, ho, giảm cân, viêm khớp, khó di chuyển và có thể sẩy thai ở lợn mang thai.
• Lợn có thể có sốt nhẹ hoặc không sốt.
• Tỉ lệ chết của lợn mắc dịch tả lợn Châu Phi thể á cấp là 30-70% sau khoảng 15-45 ngày từ khi nhiễm bệnh
• Lợn có thể mắc bệnh mạn tính hoặc hồi phục.

4. Thể mãn tính

• Thường thấy ở heo con từ 2-3 tháng tuổi và triệu chứng kéo dài từ 1-2 tháng.
• Lợn gặp rối loạn tiêu hóa như tiêu chảy, táo bón, khó thở và ho.
• Da xuất hiện các nốt xuất huyết chuyển từ màu đỏ sang tím, và da ở các vùng nhạy cảm bong tróc.
• Lợn mắc bệnh ở thể này có tỷ lệ chết thấp hơn so với các thể khác. Tuy nhiên, sau khi hồi phục, virus vẫn tồn tại trong cơ thể và có thể trở thành nguồn lây nhiễm.

Dịch tả lợn Châu Phi có ảnh hưởng sức khỏe người không?

Dịch tả lợn Châu Phi không ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe của con người, vì virus không có khả năng lây nhiễm cho người. Tuy nhiên, do tính chất lây lan nhanh và rộng của virus, có thể tăng nguy cơ mắc các bệnh khác như cúm, tai xanh, và thương hàn ở lợn.

Tuyệt đối không nên ăn thịt lợn chưa nấu chín hoặc tiết canh lợn có khả năng nhiễm các bệnh trên, vì có thể gây rối loạn tiêu hóa cho con người. Đặc biệt, khi có vết thương hở và tiếp xúc với lợn nhiễm bệnh tai xanh, vi khuẩn liên cầu có thể xâm nhập vào cơ thể con người. Điều này có thể gây ra các triệu chứng như buồn nôn, đau đầu, sốt cao, xuất huyết, và trong trường hợp nghiêm trọng, có thể gây nhiễm độc đường tiêu hóa và viêm màng não.

Cách phòng tránh dịch tả lợn Châu Phi

Để phòng tránh dịch tả lợn Châu Phi, có một số biện pháp hiệu quả có thể thực hiện như sau:

• Vệ sinh và sát trùng: Duy trì vệ sinh tốt trong nơi ở và môi trường sống, bao gồm vệ sinh định kỳ và sát trùng để tiêu diệt mầm bệnh. Sử dụng phương pháp sát trùng phù hợp để tiêu diệt vi khuẩn và virus.
• Ngăn chặn côn trùng và loài gặm nhấm: Côn trùng và loài gặm nhấm như muỗi và ruồi có thể là nguồn mang mầm bệnh từ nơi này sang nơi khác. Để ngăn chặn sự lây lan, cần kiểm soát côn trùng và loài gặm nhấm thông qua sử dụng các biện pháp phòng ngừa như sử dụng cửa lưới, thuốc trừ sâu, và quản lý môi trường.
• Báo cáo và xử lý kịp thời: Khi phát hiện lợn nhiễm bệnh, cần báo ngay cho chính quyền địa phương để có biện pháp xử lý kịp thời và ngăn chặn sự lây lan của dịch tả lợn Châu Phi.
• Kiểm soát mua bán và tiêu thụ thịt lợn: Tránh mua bán, vận chuyển và tiêu thụ thịt lợn nhiễm bệnh hoặc thịt lợn nghi ngờ bị bệnh. Nên tìm mua thịt lợn có nguồn gốc rõ ràng tại các cơ sở uy tín và đảm bảo thực phẩm được chế biến đúng cách.
• An toàn thực phẩm: Đảm bảo thức ăn hợp vệ sinh, nấu chín hoàn toàn và uống nước sôi để đảm bảo loại bỏ vi khuẩn và virus có thể gây bệnh.
• Hiểu biết về triệu chứng: Nắm rõ các biểu hiện của lợn nhiễm bệnh để có thể cách ly và xử lý kịp thời. Điều này giúp ngăn chặn sự lây lan rộng của dịch bệnh và bảo vệ sức khỏe của con người.

Tổng hợp lại, việc thực hiện các biện pháp phòng tránh dịch tả lợn Châu Phi là cần thiết để ngăn chặn sự lây lan của bệnh, bảo vệ sức khỏe của con người và đảm bảo an toàn trong ngành chăn nuôi lợn. Hy vọng với những chia sẻ trên đây của Thiết bị Chăn nuôi Thái Bình Dương sẽ giúp bà con phần nào nắm rõ về dịch tả lợn Châu Phi.