Ánh sáng là yếu tố ảnh hưởng đến sức khỏe và sản xuất ở heo

Ánh sáng có tác động đến năng suất sinh sản và tăng trưởng của heo, cũng như sức khỏe của cả heo và người nuôi; nó cũng góp phần vào việc sử dụng năng lượng trong trang trại.

Nhiều  nghiên cứu và tài liệu hiện có về tác động của ánh sáng đối với những lĩnh vực còn hạn chế, vì vậy chúng tôi đã đối chiếu bằng chứng và thực tiễn tốt nhất để giúp bạn quyết định cách tốt nhất để chiếu sáng cho dàn heo trong nhà hoặc ngoài trời của mình.

Xem ngay bài viết sau để biết thêm chi tiết vì sao Ánh sáng là yếu tố ảnh hưởng đến sức khỏe và sản xuất ở heo.

Điều quan trọng là môi trường ánh sáng phải được điều chỉnh phù hợp với tầm nhìn và nhu cầu của heo. Ánh sáng ảnh hưởng đến đồng hồ sinh học, tức là nhịp sinh học, hành vi xã hội và hoạt động tổng thể của chúng. Môi trường ánh sáng chính xác phụ thuộc vào một số yếu tố: quang phổ ánh sáng, sự phân bố ánh sáng, (không) nhấp nháy, cường độ ánh sáng và chu kỳ quang kỳ là những yếu tố quan trọng nhất.

Tầm nhìn của heo

Tầm nhìn toàn cảnh của heo (tức là tầm nhìn tổng thể) là 310º. Như bạn có thể tưởng tượng (xem hình 1), heo có sở thích nhìn một mắt, vì điều này thể hiện một phần chính trong tầm nhìn toàn cảnh của chúng và giúp chúng dễ dàng phát hiện ra nguy hiểm hơn. Mặt khác, heo khó ước tính khoảng cách hơn do tầm nhìn bằng thị lực 2 mắt tương đối nhỏ.

Quang phổ ánh sáng

Heo nhà được phát triển từ các loài heo rừng sống trong bóng râm và hoạt động mạnh nhất vào lúc bình minh và hoàng hôn. Thực tế này cho thấy heo có hệ thống thị giác thích nghi tốt nhất với ánh sáng mờ hơn là ánh sáng chói chang của ban ngày hoặc bóng tối của ánh sáng ban đêm.

Trong khi con người chủ yếu nhìn thấy ánh sáng trong các quang phổ màu xanh lá cây và màu vàng, thì độ nhạy cao nhất của heo lại tập trung vào các phần màu xanh lam và xanh lục của thang đo mà ít nhận biết được các sắc thái đỏ. Nói cách khác, heo cảm nhận ánh sáng đỏ là bóng tối.

Bức xạ điện từ trong quang phổ này còn được gọi là ánh sáng khả kiến. Các bước sóng khác nhau được nhìn thấy bằng mắt có màu sắc khác nhau: màu đỏ là bước sóng dài nhất và màu tím cho bước sóng ngắn nhất. Quang phổ nhìn thấy của người và heo khác nhau đáng kể, như bạn có thể thấy trong hình 2.

Quang phổ nhìn thấy của heo đạt từ 380-694nm với bước sóng cực đại ở 439nm (xanh lam) và 556nm (xanh lục). Bằng cách điều chỉnh ánh sáng phù hợp với quang phổ nhìn thấy, thị lực của heo sẽ cải thiện, điều này cuối cùng sẽ dẫn đến cải thiện hành vi (xã hội), sử dụng môi trường tốt hơn và giảm căng thẳng.

Phân bố ánh sáng

Sự phân bố ánh sáng cho biết ánh sáng được phân bố đồng đều như thế nào trong chuồng nuôi. Khi phân bố ánh sáng đồng đều, điều này có nghĩa là không có điểm sáng và bóng tối. Heo tỏ ra chán ghét những điểm sáng, những bóng tối, những họa tiết sơn đen và những họa tiết sơn trắng. Điều này có thể là do các vấn đề về nhận thức chiều sâu.

Khi bóng hoặc điểm sáng dọi xuống lối đi hoặc chuồng, heo có thể chùn bước, lẩn tránh. Chúng phản ứng với sự tương phản của ánh sáng và có xu hướng đi về phía khu vực được chiếu sáng rực rỡ hơn. Những phản ứng hành vi này một phần do bản năng của chúng gây ra và một phần do môi trường nuôi gây ra.

Do đó, điều quan trọng là các giải pháp chiếu sáng phải cung cấp sự lan tỏa ánh sáng đồng đều, do đó có thể ngăn chặn các điểm sáng và bóng tối. Điều quan trọng nữa là phải lập kế hoạch ánh sáng phù hợp, được thiết kế riêng phù hợp với nhu cầu của chuồng nuôi để tạo ra sự phân bổ ánh sáng đồng đều.

Độ nhạy với ánh sáng nhấp nháy

Heo cảm nhận ánh sáng nhấp nháy tương tự như con người. Điều này có nghĩa là con heo sẽ nhận thấy nhấp nháy ở một mức độ tương tự. Đối với con người, nhấp nháy có thể dẫn đến đau đầu, mỏi mắt và mất tập trung. Điều này có thể có nghĩa là sức khỏe của heo cũng sẽ bị ảnh hưởng do nhấp nháy. Do đó, nên sử dụng ánh sáng không nhấp nháy 100%.

Quang kỳ

Quang kỳ là viết tắt của độ dài trong ngày tính bằng giờ ánh sáng, tức là số giờ đèn được bật trong chuồng nuôi. Các nghiên cứu trước đó được thực hiện trên heo cho thấy ví dụ như các chu kỳ quang dài có ảnh hưởng tích cực đến kết quả sản xuất. Do tần suất bú nhiều hơn và hàm lượng chất rắn trong sữa cao hơn, heo con nặng hơn và số heo con được cai sữa nhiều hơn mỗi lứa so với heo con ngắn ngày.

Để tối ưu hóa hiệu suất, điều quan trọng là phải cung cấp chu kỳ quang phù hợp trong mọi giai đoạn của vòng đời heo. Một chu kỳ quang chính xác trong mỗi giai đoạn có thể có một số lợi thế, chẳng hạn như tỷ lệ chuyển đổi thức ăn tốt hơn và cải thiện khả năng sinh sản.

Cường độ sáng

Cường độ ánh sáng là viết tắt của độ sáng của ánh sáng, được đo bằng lux. Các cường độ ánh sáng khuyến cáo cho heo được phổ biến rộng rãi. Luật chiếu sáng của Châu Âu quy định mức tối thiểu là 40 lux với chu kỳ quang ít nhất tám giờ một ngày. Một số nghiên cứu đã được thực hiện về cường độ ánh sáng ở các giai đoạn sống khác nhau.

Điều quan trọng cần biết là heo thể hiện sở thích đối với cường độ ánh sáng cụ thể. Tuy nhiên, nhìn vào các nghiên cứu cho đến nay, dường như không có sự nhất quán đối với các sở thích này. Nhiều nghiên cứu hơn đã được thực hiện để đưa ra cường độ ánh sáng chính xác cho mỗi giai đoạn cuộc đời.

Điều rõ ràng là bằng cách sử dụng cường độ ánh sáng thích hợp, khả năng sinh sản, tăng trưởng, khoảng thời gian cai sữa và hơn thế nữa có thể được cải thiện.

Cải thiện cuộc sống thông qua độ sáng

Vì ánh sáng có ảnh hưởng mạnh đến sức khỏe và hiệu suất của heo, nên điều quan trọng là phải đảm bảo môi trường ánh sáng tối ưu trong chuồng nuôi. Bằng cách điều chỉnh ánh sáng phù hợp với quang phổ nhìn thấy của heo, tầm nhìn sẽ cải thiện, điều này cuối cùng sẽ cải thiện hành vi (xã hội), cách sử dụng môi trường và mức độ căng thẳng.

Bằng cách cung cấp phân phối ánh sáng đồng đều, có thể ngăn chặn các hành vi không mong muốn trong khi đèn không nhấp nháy có thể cải thiện sức khỏe của heo. Việc áp dụng cường độ ánh sáng chính xác và áp dụng chu kỳ quang chính xác trong mọi giai đoạn của cuộc đời heo có thể cải thiện đáng kể năng suất.

Bài viết trên cung cấp thông tin cho thấy Ánh sáng là yếu tố ảnh hưởng đến sức khỏe và sản xuất ở heo. Mặc dù nó thường bị bỏ qua, nhưng ánh sáng là một phần quan trọng trong quản lý đàn heo. Nó có thể ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe và năng suất của heo.

Trần Hồng Thắm

Phó phòng Marketing

Thạc Sĩ, Bác Sĩ Thú Y (Trường Nông Lâm TP.HCM), Có hơn 6 năm kinh nghiệm trong ngành chăn nuôi