Sự thật về tác dụng của cây cần sa trong chăn nuôi
Nhắc đến cần sa, nhiều người lập tức nghĩ đến y học, giải trí hay những tranh cãi bất tận về hợp pháp hóa. Nhưng ít ai ngờ, loại cây gây nhiều tranh luận này lại đang dần xuất hiện trong… máng ăn của gia súc, gia cầm. Từ tin đồn rằng gà, heo ăn cần sa sẽ “lớn vù vù”, ít bệnh, thịt ngon hơn, cho đến câu chuyện thay thế hoàn toàn thuốc kháng sinh tất cả đang khiến giới chăn nuôi tò mò lẫn hoang mang.
Vậy đâu là sự thật? Trong bài viết ở dưới đây Thái Bình Dương sẽ cùng người chăn nuôi bóc tách từng lớp thông tin để hiểu rõ: Liệu cây cần sa có thực sự “thần kỳ” như lời đồn trong ngành chăn nuôi?
Tác dụng được quảng bá của cần sa trong chăn nuôi
Trong những năm gần đây, cần sa đặc biệt là hạt và dầu chiết xuất bắt đầu được nhắc đến như một “nguyên liệu tiềm năng” trong ngành chăn nuôi. Một số người nuôi và các nghiên cứu ban đầu đã quảng bá nhiều lợi ích đáng chú ý của loại cây này khi bổ sung vào khẩu phần của gia cầm và gia súc.
Tăng cường miễn dịch cho vật nuôi (gà, heo)
Một trong những điểm được nhấn mạnh nhất là khả năng hỗ trợ hệ miễn dịch. Các hợp chất phytocannabinoid và flavonoid có trong cần sa được cho là có tác dụng chống viêm, tăng cường hàng rào bảo vệ tự nhiên, giúp vật nuôi duy trì trạng thái khỏe mạnh và hạn chế nguy cơ mắc các bệnh phổ biến. Nghiên cứu còn cho thấy, cần sa có thể kích thích hoạt động của các enzyme đường ruột, góp phần bảo vệ hệ tiêu hóa và hỗ trợ quá trình hấp thu dinh dưỡng.
Giúp vật nuôi khỏe mạnh, chống chọi bệnh tật và điều kiện thời tiết khắc nghiệt
Ngoài tác dụng tăng miễn dịch, cần sa còn được cho là giúp vật nuôi thích ứng tốt hơn với các điều kiện môi trường khắc nghiệt, như nhiệt độ cao hoặc thay đổi thời tiết đột ngột. Nhiều người nuôi tin rằng nhờ đặc tính chống oxy hóa và điều hòa căng thẳng (stress), cần sa giúp giảm tỉ lệ hao hụt, duy trì tăng trưởng ổn định và nâng cao sức đề kháng tự nhiên của đàn.
Thay thế thuốc kháng sinh trong chăn nuôi
Một lợi ích được kỳ vọng khác là khả năng thay thế hoặc giảm phụ thuộc vào kháng sinh, vốn đang là vấn đề nóng trong ngành chăn nuôi hiện nay. Các hợp chất sinh học tự nhiên trong cần sa được cho là có tác dụng kháng khuẩn, hỗ trợ kiểm soát vi sinh vật gây bệnh mà không để lại tồn dư kháng sinh trong thịt hoặc trứng. Điều này góp phần đáp ứng xu hướng sản xuất “sạch” và an toàn sinh học.
Nâng cao giá trị thương mại sản phẩm chăn nuôi (thịt, trứng)
Ngoài các tác dụng trực tiếp lên sức khỏe vật nuôi, việc bổ sung cần sa vào khẩu phần còn được quảng bá là giúp cải thiện chất lượng sản phẩm cuối cùng. Ví dụ, nhờ hàm lượng omega-3 và các chất chống oxy hóa cao, thịt và trứng có thể có giá trị dinh dưỡng cao hơn, đáp ứng nhu cầu tiêu dùng hiện đại hướng đến sản phẩm “chức năng” và tốt cho sức khỏe. Điều này không chỉ giúp nâng cao giá trị thương mại mà còn tạo lợi thế cạnh tranh cho người nuôi trên thị trường.
Phân tích khoa học về thành phần và tác động của cần sa
Cây cần sa (Cannabis sativa) chứa hơn 500 hợp chất khác nhau trong đó nổi bật nhất là THC (tetrahydrocannabinol) và CBD (cannabidiol).
- THC là hoạt chất chính gây tác động lên hệ thần kinh trung ương, tạo cảm giác “phê” hoặc thay đổi nhận thức đồng thời có thể gây nghiện. Ở vật nuôi, THC có thể gây rối loạn hành vi, làm giảm khả năng ăn uống, ảnh hưởng tiêu cực đến gan và sức khỏe tổng thể.
- CBD không gây hiệu ứng thần kinh, thường được nghiên cứu với vai trò hỗ trợ chống viêm, giảm lo âu, chống co giật và hỗ trợ miễn dịch. Tuy nhiên, tác dụng này mới chỉ được chứng minh trên người, chưa có đủ bằng chứng rõ ràng về lợi ích ở vật nuôi.
Hiện nay cần phân biệt rõ giữa:
- Cần sa công nghiệp (hemp): chứa hàm lượng THC rất thấp (dưới 0,3%), chủ yếu dùng sản xuất sợi, dầu hoặc thực phẩm bổ sung.
- Cần sa ma túy: chứa hàm lượng THC cao (từ 5% đến trên 20%), được trồng để phục vụ mục đích giải trí hoặc làm ma túy, tiềm ẩn nhiều rủi ro.
Việc sử dụng cần sa không kiểm soát, đặc biệt là giống chứa THC cao, có thể dẫn đến nhiều hậu quả xấu:
- Gây độc thần kinh, rối loạn tiêu hóa, giảm khả năng vận động và làm hỏng chức năng gan ở vật nuôi.
- Dư lượng THC có thể tồn đọng trong thịt, trứng, gây nguy hiểm cho người tiêu dùng.
- Làm giảm chất lượng thương phẩm và vi phạm tiêu chuẩn an toàn thực phẩm.
Hiện chưa có nghiên cứu khoa học chính thức chứng minh hiệu quả của cần sa trong chăn nuôi. Vì vậy, các chuyên gia khuyến cáo không nên sử dụng loại cây này thay thế thuốc kháng sinh hoặc làm chất bổ sung cho vật nuôi.
Do đó dù tiềm năng có lớn đến đâu, người chăn nuôi cần hết sức thận trọng và tuân thủ nghiêm ngặt các quy định hiện hành. Việc tìm hiểu thông tin khoa học đáng tin cậy là điều cần thiết, nhưng tuyệt đối không tự ý áp dụng khi chưa có hành lang pháp lý rõ ràng và hướng dẫn chính thức từ các cơ quan chuyên môn.
Phó phòng Marketing
Thạc Sĩ, Bác Sĩ Thú Y (Trường Nông Lâm TP.HCM), Có hơn 6 năm kinh nghiệm trong ngành chăn nuôi