Bệnh cầu trùng ở lợn: Nguyên nhân và cách điều trị

Bệnh cầu trùng là một trong những căn bệnh truyền nhiễm nguy hiểm ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe và năng suất của heo, gây thiệt hại kinh tế nặng nề cho người chăn nuôi. Hiểu rõ nguyên nhân và cách điều trị hiệu quả là chìa khóa để bảo vệ đàn heo của bà con khỏi căn bệnh này. 

Nguyên nhân gây bệnh cầu trùng ở lợn

Nguyên nhân gây bệnh cầu trùng là do động vật nguyên sinh Isospora suis, một loài ký sinh trùng phổ biến trong chăn nuôi lợn. Đây là loại ký sinh trùng nội bào, tồn tại chủ yếu trong ruột non của lợn con, đặc biệt là ở những con từ 5 đến 21 ngày tuổi. Sau khi lợn con nuốt phải các kén chứa bào tử của Isospora suis, chúng được giải phóng trong môi trường ruột non và nhanh chóng xâm nhập vào các tế bào ruột non khác. Tại đây chúng sinh sản nhanh chóng và gây tổn hại nghiêm trọng đến niêm mạc ruột, dẫn đến triệu chứng tiêu chảy nặng.

Isospora suis phát triển từ các kén nhỏ hình thành trong niêm mạc ruột non của lợn con. Những kén này chứa bào tử, và khi được giải phóng ra môi trường bên ngoài, chúng có thể phát triển thành bào tử sẵn sàng xâm nhập vào các tế bào mới của ruột lợn.

Bệnh cầu trùng do Isospora suis gây ra không chỉ phổ biến trên toàn thế giới mà còn đặc biệt thường gặp tại các trang trại chăn nuôi, nơi mà lợn được nuôi với mật độ cao và điều kiện vệ sinh không được đảm bảo. Tỷ lệ nhiễm bệnh ở Việt Nam có thể cao từ 20 đến 50% tại các nơi như vậy, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe và hiệu suất sản xuất của đàn lợn.

Triệu chứng của bệnh cầu trùng

Bệnh cầu trùng là một căn bệnh phổ biến và tiềm ẩn nguy cơ lớn đối với lợn con, đặc biệt là ở những con từ 5 đến 21 ngày tuổi. Triệu chứng chính của bệnh thường bao gồm lợn bơ phờ, bỏ ăn và tiêu chảy nặng. Ban đầu phân của lợn mắc bệnh thường có màu trắng đục, sau đó chuyển sang màu vàng, xám, nhớt, thậm chí có thể có máu, tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng của bệnh.

Cơ thể lợn bị nhiễm bệnh thường có vẻ ngoài khác thường, với lớp lông khô, rối bời và cơ thể dính đầy phân lỏng, ẩm ướt và có mùi hôi khó chịu. Bệnh cầu trùng gây tổn thương nghiêm trọng đến niêm mạc ruột của lợn, làm suy giảm khả năng hấp thụ chất dinh dưỡng và dẫn đến giảm tới 20% năng suất tổng thể của đàn lợn con sau khi chúng được thả ra khỏi chuồng.

Mặc dù tỷ lệ tử vong do bệnh cầu trùng thường không cao, nhưng trong các trường hợp cấp tính, nó có thể gây ra tỷ lệ tử vong đáng kể. Bệnh cầu trùng cũng tạo điều kiện thuận lợi cho vi khuẩn và virus khác xâm nhập và gây bệnh phụ thuộc vào tình trạng sức khỏe chung của đàn lợn.

Hiện nay, điều trị bệnh cầu trùng bằng kháng sinh thường không hiệu quả, và việc kiểm soát bệnh này đòi hỏi các biện pháp phòng ngừa và quản lý chặt chẽ trong chăn nuôi, bao gồm cải thiện điều kiện vệ sinh và giám sát sức khỏe của đàn lợn thường xuyên để phát hiện và can thiệp kịp thời khi có dấu hiệu của bệnh.

Cách chẩn đoán bệnh cầu trùng chính xác

Để chẩn đoán bệnh cầu trùng chính xác ở lợn con các bước sau có thể được áp dụng:

• Quan sát triệu chứng: 

Chẩn đoán ban đầu dựa trên các triệu chứng như tiêu chảy, lợn bệnh bỏ ăn, lông khô rối và mất cân.

• Kiểm tra phân: 

Mẫu phân từ lợn bị nghi ngờ nhiễm bệnh được lấy để kiểm tra. Các kén bào tử của Isospora suis thường không thấy trong phân cho đến khi lợn đã tiêu chảy trong 3-4 ngày. Do đó, việc lấy mẫu từ lợn gần hồi phục hơn sẽ cung cấp kết quả chẩn đoán chính xác hơn.

• Kiểm tra mẫu mô: 

Đưa lợn sống đến phòng thí nghiệm để lấy mẫu mô từ thành ruột để phát hiện sự hiện diện của kén bào tử. Phương pháp này đảm bảo chẩn đoán rõ ràng và chính xác hơn so với việc chỉ dựa vào quan sát triệu chứng và kiểm tra phân.

• Xác nhận loại cầu trùng: 

Sau khi thu thập mẫu mô từ lợn, các kỹ thuật xử lý mô và phân tích vi sinh sẽ xác định loại cầu trùng gây bệnh. Isospora suis là loại cầu trùng phổ biến nhất gây ra bệnh cầu trùng ở lợn con.

Cách điều trị bệnh cầu trùng ở lợn

Theo khuyến cáo của các chuyên gia nghiên cứu, để điều trị bệnh cầu trùng ở heo con hiện nay, phương pháp hiệu quả nhất là sử dụng thuốc Toltrazuril. Thuốc này có khả năng tiêu diệt hoàn toàn các giai đoạn của mầm bệnh trong đường ruột. Để phòng bệnh, nên cho heo con từ 3 đến 5 ngày tuổi uống Toltrazuril với liều 0,5 ml cho mỗi con, giúp bảo vệ heo con khỏi bệnh cầu trùng trong suốt quá trình nuôi. Để điều trị khi đã bị nhiễm bệnh, Toltrazuril thường được sử dụng với liều 1 ml cho mỗi 2,5 kg thể trọng heo, chỉ cần dùng một lần bằng cách phun vào miệng heo con.

Đồng thời, để giúp heo nhanh chóng phục hồi sức khỏe sau khi điều trị, cần kết hợp với các loại thuốc bổ trợ như Vitamin K, B.Complex, các loại điện giải và men tiêu hóa. Ngoài ra đảm bảo heo được cung cấp đủ lượng nước sạch là điều quan trọng để hỗ trợ quá trình phục hồi sau khi điều trị.

Để đạt hiệu quả tối ưu trong việc phòng và điều trị bệnh cầu trùng, người nuôi cần tập trung vào việc thực hiện các biện pháp phòng bệnh tổng hợp cho toàn bộ đàn heo và trang trại. Việc áp dụng các phương pháp an toàn sinh học và tiêm phòng vaccine cho heo con cũng là yếu tố quan trọng giúp bảo vệ sức khỏe và nâng cao hiệu quả sản xuất chăn nuôi.

Bài viết trên đã cung cấp cho bà con những kiến thức và kỹ năng cần thiết để bảo vệ đàn lợn khỏe mạnh, nâng cao năng suất chăn nuôi. Hãy áp dụng ngay những biện pháp được chia sẻ trong bài viết để bảo vệ đàn lợn hiệu quả.