Heo mọi (lợn mán) – đặc điểm, kỹ thuật nuôi và giá bán
Lợn mán, còn được biết đến với các tên gọi như giống lợn mường, lợn mọi, lợn đen hoặc heo mọi, là một giống lợn phổ biến tại các vùng cao của đất nước. Ở những khu vực này, người dân chủ yếu thuộc các dân tộc thiểu số, thường chăm sóc lợn mán bằng cách thả tự nhiên trên các vùng đất rộng lớn, thường xuyên leo dốc và đầy thách thức. Cách nuôi này không chỉ tạo ra môi trường tự nhiên cho lợn phát triển mà còn thúc đẩy sự tích tụ năng lượng thông qua việc chạy nhảy và tìm kiếm thức ăn.
Nguồn gốc của heo mọi (lợn mán)
Lợn mọi, heo mọi, lợn đen hay heo đốm, còn được biết đến với các tên gọi khác như lợn Mán, lợn lửng, hoặc lợn mường, là một giống lợn nhỏ con được lai giữa lợn nhà và lợn rừng, có nguồn gốc từ miền Bắc và miền Trung Việt Nam. Đây là một trong những giống lợn nội địa của Việt Nam, phổ biến đặc biệt ở các vùng đồi núi.
Mặc dù có kích thước nhỏ con, nhưng lợn mọi có thịt chất lượng cao, thơm ngon và săn chắc, được ưa chuộng bởi nguồn gốc tự nhiên của chúng và phương thức nuôi thả vườn. Ở các khu vực nông thôn, lợn mọi thường được nuôi thả rộng và tự kiếm ăn, ăn chủ yếu là cỏ nên thịt của chúng thường có kích thước nhỏ và không quá béo. Đặc điểm này tạo ra thịt lợn mường có hương vị đặc trưng, thơm ngon, mềm mại, ít mỡ và có lớp bì dày, tạo cảm giác thú vị mà không gây ngấy khi ăn.
Đặc điểm của lợn mán
Lợn mán thường có trọng lượng nhỏ, thường chỉ khoảng từ 10–15 kg, được nhận biết qua những đặc điểm như chân lông ba lỗ và da dày màu đen. Lớp mỡ của chúng rất mỏng, trong khi thịt có màu đỏ tươi và săn chắc. Những đặc điểm này khớp hoàn toàn với nhận dạng của lợn mán, nổi bật với da dày và cứng, cùng lớp mỡ cực ít hoặc thậm chí không có. Da của lợn mán có cảm giác sần sùi, không bóng như lợn nhà hoặc lợn lai, thường có ba sợi lông mọc chụm ở một chỗ. Lợn mán thường chỉ sinh sản một lứa trong năm và thường phải tìm kiếm ở những vùng cao để mua được lợn mán “chính tông”.
Heo mọi là một loại lợn thông minh và sạch sẽ, với thân hình rất nhỏ bé. Khi được nuôi trong thời gian dài, chúng cũng chỉ có kích thước tương đương với một chú chó con. Đặc biệt, chúng có khả năng học hỏi và thực hiện nhiều trò giống như một chú chó. Một ví dụ nổi tiếng là siêu mẫu Megan Fox đã nuôi một chú lợn mọi lốm đốm từ Việt Nam, mang tên Piggy Smalls.
Kỹ thuật nuôi heo mọi (lợn mán)
Việc chăm sóc và nuôi dưỡng lợn từ khi chúng mới đẻ đến khi trưởng thành tương đối giống nhau so với phương pháp truyền thống. Tuy nhiên, bà con cần lưu ý đến tập tính và khẩu phần ăn của chúng.
Đầu tiên: Để có được những giống lợn chất lượng, việc lựa chọn con giống là điều vô cùng quan trọng. Giống lợn chất lượng thường có lông bóng mượt, chân to, khỏe mạnh, đi lại nhanh nhẹn, và mắt sáng tinh. Lợn cái cần có số vú đều và phát triển bình thường.
Thứ hai: Khi xây dựng chuồng, nên hướng chuồng về phía Nam hoặc Đông Nam, tránh gió Đông Bắc thổi trực tiếp vào chuồng. Địa điểm lựa chọn nên là nơi cao ráo, dễ thoát nước và dễ vệ sinh. Chuồng cần được bảo quản khô ráo và thoáng mát vào mùa hè, cũng như ấm áp vào mùa đông. Vì lợn có tập tính hoang dã, cần phải có khu vực chăn thả để chúng có không gian vận động, giúp thịt trở nên săn chắc. Bà con có thể chọn một khu đất cao ráo và sử dụng lưới thép B40 để rào kín, với chiều cao khoảng 1,8m. Phần chân của lưới nên được đặt chặt hoặc xây cao 1m để ngăn lợn đào đất và trốn thoát. Sân thả rông không cần phải làm láng xi măng mà có thể để nguyên nền đất, đắp cao 10-20cm so với khu vực xung quanh, và có thể thêm rơm khô và cỏ khô vào trong, cũng như trồng cây để tạo bóng mát.
Thứ ba: Chế độ dinh dưỡng chủ yếu của lợn bao gồm thức ăn tươi sống như rau củ quả, mầm cây, rễ cây và thức ăn tinh bao gồm các loại hạt ngũ cốc và bổ sung muối khoáng như tro bếp, đất sét, và các loại thức ăn tinh khác. Ngoài ra, có thể bổ sung vào chuồng hoặc khu vườn chăn nuôi một số thức ăn tinh hỗn hợp như xương và bột xương, cũng như hỗn hợp đá liếm, để lợn có thể ăn tự do.
Thứ tư: Trong những ngày đầu khi lợn mới được mang về (đặc biệt là khi bổ sung cho đàn lợn hiện có trong trang trại), cần phải nhốt riêng chúng và cho ăn những loại thức ăn mà trại cũ của chúng đã sử dụng, sau đó dần dần thay thế bằng thức ăn mới để lợn quen dần. Nếu nhận về các con lợn có cỡ khoảng 10-12 kg/con, tương ứng với độ tuổi từ 3-4 tháng, việc nuôi chúng cho tới khi chúng ra ngoài chuồng sẽ đơn giản hơn nhiều. Mỗi ngày, nên cho lợn ăn 3 bữa, trong đó có 2 bữa chính và 1 bữa phụ vào buổi trưa. Bữa phụ buổi trưa nên tăng cường các loại rau, cỏ tươi, thân chuối thái mỏng, và bèo lục bình sạch để phản ánh thói quen thích ăn thức ăn xanh của lợn, đồng thời cung cấp thêm sinh tố và giảm chi phí. Còn 2 bữa chính (buổi sáng và buổi chiều), nên bổ sung mỗi con với vài ba lạng thức ăn tinh như cám gạo, bột ngô, bột đậu tương, bột khoai, và các loại rau củ quả.
Cuối cùng: để đảm bảo thịt lợn đạt chất lượng thương phẩm cao nhất và được kiểm soát nghiêm ngặt về an toàn và dịch bệnh, quan trọng phải đảm bảo rằng lợn được nuôi bằng các nguồn thức ăn an toàn như ngô, khoai sắn, giun quế và có không gian vận động rộng rãi và thoáng mát nhất. Trong giai đoạn đầu, việc cung cấp thức ăn công nghiệp với giá trị dinh dưỡng cao là cần thiết. Đặc biệt, việc chọn lựa con giống là điều quan trọng để đảm bảo sự phát triển của đàn lợn. Lợn con cần sinh ra khỏe mạnh và được tiêm chủng vắc xin đầy đủ để phòng ngừa các loại bệnh tật. Việc lựa chọn lợn bố mẹ cẩn thận cũng là một bước quan trọng, nhằm đảm bảo rằng các thế hệ sau sẽ có phẩm chất tốt hơn, với khả năng đẻ mạnh mẽ hơn, sinh sản nhiều hơn, và thể hiện tính “hoang dã” mạnh mẽ hơn.
Phân loại heo mọi
Heo mọi được phân loại thành khoảng 4 loại dựa vào các đặc điểm như hình dáng của tai, mông, đuôi, bụng và màu sắc của chúng.
- Loại lợn ở miền Bắc, đặc biệt gần khu vực phía Tây sông Hồng, được coi là loại phổ biến nhất ở khu vực này. Loại lợn này có thể đạt trọng lượng lên đến 90 kg nhưng vẫn nhỏ con so với lợn nhà, đặc biệt là phần đầu của chúng thường màu đen.
- Loại lợn ở thành phố Móng Cái, tỉnh Quảng Ninh, gần Cực Bắc và giáp biên giới với Trung Quốc và Vịnh Bắc Bộ, có kích thước hơi lớn hơn và thường có lông nhiều, với màu trắng ở phần đầu và những chấm đen rải rác trên lưng.
- Loại lợn ở miền Trung thường rất nhỏ, chỉ khoảng 40 kg.
- Loại lợn ở miền Nam, được người dân miền Nam gọi là heo mọi, có nguồn gốc từ lợn rừng. Chúng cũng nhỏ con khoảng 40 kg và hiện nay được nhiều người nuôi ở Miền Tây Nam Bộ.
Đặt mua thiết bị nuôi heo con
Giá trị ẩm thực của “lợn cắp nách”
Trong vài năm gần đây, nhu cầu tiêu thụ sản phẩm từ các loài động vật có nguồn gốc tự nhiên đã tăng lên đáng kể, và trong số đó, thịt lợn Mán (hay còn được biết đến là lợn cắp nách) là một loại đặc sản được nhiều người ưa chuộng. Lý do cho việc gọi là “lợn cắp nách” là vì chúng có kích thước nhỏ và nhẹ, dễ dàng để đặt vào gùi, xách tay hoặc thậm chí cắp vào nách, từ đó xuất phát cái tên hấp dẫn này.
Thịt lợn Mán được sử dụng để chế biến thành nhiều món ngon khác nhau. Ví dụ, phần sườn và chân lợn thường được dùng để nấu món măng chua hoặc xáo măng. Món này thường được nấu với măng non và gia vị như sả và gừng, tạo ra hương vị chua cay đặc trưng. Món lợn mọi hấp cách thủy thì thường được chế biến từ thịt nạc của hai đùi sau, thái mỏng và ăn kèm với rau sống và mắm gừng. Món lợn giả cầy nướng thường được làm với lá mơ, củ riềng, sả và rau sống, kèm với mắm tôm hoặc nước chấm đậu nành và đậu phộng.
Thịt từ lợn mán/lợn mọi cũng là một loại đặc sản phổ biến được bán tại Hà Nội, nơi các món ăn từ thịt này thường bao gồm nướng, dồi, luộc/hấp, xào xả ớt và giả cầy. Nhiều quán lợn mán mẹt đã mọc lên và kinh doanh đặc sản này, thường đi kèm với các gia vị từ vùng núi phía Bắc như hạt dổi và lá mắc mật.
Giá trị dinh dưỡng của thịt lợn mán
Bên cạnh hương vị thơm ngon, thịt lợn mán cũng cung cấp một lượng dinh dưỡng đáng kể. Cụ thể, thịt lợn mán giàu vitamin B1 và vitamin B2. Điều này giúp thịt lợn mán có hiệu quả đặc biệt trong việc cung cấp dưỡng chất, giảm đau và giảm viêm thần kinh.
Thịt lợn mán cũng cung cấp năng lượng cho những người làm việc trí óc nhiều, thường xuyên phải đối mặt với căng thẳng và mệt mỏi.
Hàm lượng vitamin B1 trong thịt lợn mán có tác dụng tích cực đến não bộ. Đồng thời, thịt lợn mán cũng hỗ trợ sự tăng trưởng và duy trì sự lành mạnh của cơ bắp tim, dạ dày và hệ tiêu hóa.
Thịt lợn mán cung cấp men oxidase, giúp kiểm soát quá trình hô hấp và chuyển hóa trong cơ thể. Nó cũng hỗ trợ quá trình chuyển hóa protein, chất béo và đường trong cơ thể.
Nhờ hàm lượng protein cao kết hợp với ít chất béo, thịt lợn mán được coi là lựa chọn phù hợp cho những người muốn giảm cân.
Giá bán lợn mán bao nhiều tiền 1kg?
Xem xét bảng giá heo mán giá rẻ nhất hiện nay
Khi xem xét bảng giá heo mán giá rẻ nhất hiện nay, không chỉ quan trọng về lượng dinh dưỡng cao và hương vị thơm ngon mà còn đặc biệt được nhiều người quan tâm và tìm hiểu. Thực tế, bảng giá heo mán có thể thay đổi tùy thuộc vào địa điểm cung cấp, chất lượng của heo và thời điểm mua.
Nói chung, bảng giá heo mán giá rẻ nhất hiện nay được cập nhật như sau:
Giá bán heo mọi sống:
- Loại 1 có giá từ 138.000 VNĐ/1kg.
- Loại 2 có giá từ 120.000 VNĐ/1kg.
Giá bán heo mọi đã giết mổ:
- Loại 1 có giá từ 250.000 VNĐ/1kg.
- Loại 2 có giá từ 200.000 VNĐ/1kg.
Lưu ý: Giá trên chỉ mang tính tham khảo tại thời điểm chúng tôi viết bài, giá thực tế có thể thay đổi theo thời gian hiện tại
Phân biệt giữa heo mọi thật và giả
Vì lợi nhuận lớn, một số đơn vị kinh doanh thịt heo thường có thói quen trộn thịt heo thông thường với thịt heo mọi. Do đó, các bà nội trợ cần nhận biết rõ những đặc điểm phân biệt của heo mọi để tránh mua phải thịt heo mọi giả, như da dày màu vàng, nhiều nạc và ít mỡ (tuy nhiên cũng có trường hợp nhiều mỡ), miếng thịt nhỏ, có mùi hôi đặc trưng và ăn vào mỡ không ngán như mỡ lợn thông thường.
Tuy nhiên, có người vẫn có thể làm giả thịt lợn mán bằng cách đốt vàng lên da, chọn những con lợn nhỏ và cắt thịt thành những miếng nhỏ để làm cho khách hàng dễ bị đánh lừa, tuy nhiên khi mang về và chế biến, chắc chắn các bà nội trợ sẽ nhận ra ngay sự khác biệt giữa thịt heo mọi giả và thật thông qua mùi vị và độ mềm thơm của miếng thịt.
Do đó, ngoài việc biết cách phân biệt giữa thịt heo mọi và thịt heo thông thường, để đảm bảo mua được thịt heo mọi thật, an toàn và chất lượng, các bà nội trợ nên đến các siêu thị hoặc cửa hàng thực phẩm uy tín chuyên kinh doanh thịt heo mọi để lựa chọn mua.
Phó phòng Marketing
Thạc Sĩ, Bác Sĩ Thú Y (Trường Nông Lâm TP.HCM), Có hơn 6 năm kinh nghiệm trong ngành chăn nuôi