Cách xử lý khi heo đẻ không ra nhau thai
Khi heo nái sinh xong, việc nhau thai được tống hoàn toàn ra ngoài trong khoảng 10–60 phút đóng vai trò quan trọng để bảo đảm sức khỏe cho cả mẹ và đàn con. Tuy trong nhiều trường hợp, nhau thai không được đẩy hết, dẫn đến hiện tượng sót nhau một tình trạng nguy hiểm, dễ gây viêm nhiễm tử cung, mất sữa và ảnh hưởng nghiêm trọng đến khả năng sinh sản về sau.
Nhằm giúp bà con xử lý kịp thời và hiệu quả, Thái Bình Dương xin chia sẻ giải pháp chi tiết, khoa học và dễ áp dụng khi heo nái đẻ nhưng không ra hết nhau thai.
Nguyên nhân heo đẻ không ra nhau thai
Việc heo nái không đẩy được nhau thai ra ngoài sau khi sinh là vấn đề khá phổ biến và tiềm ẩn nhiều rủi ro đặc biệt ảnh hưởng đến sức khỏe nái và sự sống của đàn con. Hiểu rõ các nguyên nhân sẽ giúp phát hiện sớm xử lý kịp thời và hạn chế tối đa thiệt hại.
- Heo nái lớn tuổi, đẻ nhiều lứa, hoặc đẻ nhiều con trong một lứa: Tử cung lão hóa, giảm khả năng co bóp, khiến nhau thai khó được đẩy ra ngoài.
- Tử cung co bóp kém do thiếu dinh dưỡng, khoáng chất, canxi: Khẩu phần ăn không đầy đủ (thiếu canxi, selenium, vitamin E…) làm giảm trương lực cơ tử cung.
- Heo nái ít vận động, quá béo hoặc quá gầy: Cơ thể không cân đối, ít hoạt động khiến tử cung yếu, co bóp không hiệu quả.
- Viêm niêm mạc tử cung hoặc viêm nhiễm trong thai kỳ: Gây dính nhau thai vào thành tử cung, khó bong và đẩy ra ngoài.
- Can thiệp đỡ đẻ sai kỹ thuật: Kéo nhau quá mạnh hoặc không đúng lúc dễ làm nhau bị đứt, sót lại trong tử cung.
Ngoài ra bệnh truyền nhiễm, suy nhược, rối loạn nội tiết hoặc chấn thương vùng chậu làm giảm sức co bóp của tử cung.
Cách xử lý khi heo đẻ không ra nhau thai
Hiện tượng heo đẻ không ra nhau thai đúng thời gian là vấn đề phổ biến nhưng nếu không xử lý kịp thời sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe heo mẹ và đàn con. Dưới đây là hướng dẫn chi tiết về cách can thiệp y tế, kỹ thuật đỡ đẻ và chăm sóc sau đẻ để xử lý hiệu quả tình trạng này.
1. Can thiệp y tế
Khi phát hiện heo nái không thể đẩy nhau thai ra ngoài, việc đầu tiên là tiêm thuốc OXYTOCIN với liều lượng khoảng 2 ml nhằm kích thích tử cung co bóp mạnh mẽ, giúp đẩy nhau thai ra ngoài nhanh chóng và hạn chế sót nhau.
Song song với đó, cần thực hiện thụt rửa tử cung bằng dung dịch nước muối sinh lý 0,9% hoặc thuốc tím 0,1% trong vòng 3 ngày liên tục để làm sạch tử cung, ngăn ngừa viêm nhiễm và các biến chứng khác. Quá trình thụt rửa cần thực hiện đúng kỹ thuật, nhẹ nhàng để tránh tổn thương niêm mạc tử cung.
Trong trường hợp heo mẹ có biểu hiện sốt cao hoặc dấu hiệu viêm nhiễm, cần tiêm thuốc kháng sinh, thuốc hạ sốt, thuốc kháng viêm theo đúng chỉ dẫn của bác sĩ thú y để kiểm soát bệnh tình hiệu quả.
2. Kỹ thuật đỡ đẻ đúng cách
Việc đỡ đẻ đúng kỹ thuật là yếu tố quan trọng giúp tránh tình trạng sót nhau và tổn thương tử cung. Tốt nhất, nên để heo nái đẻ tự nhiên, không nên dùng tay kéo nhau thai khi chỉ mới nhú ra khỏi âm hộ để tránh làm đứt nhau thai.
Trong trường hợp cần can thiệp, người đỡ đẻ phải chú ý vệ sinh tay sạch sẽ, cắt móng tay ngắn gọn và bôi gel bôi trơn để thao tác dễ dàng và giảm ma sát. Việc kéo nhau thai cần thực hiện nhẹ nhàng, phối hợp theo nhịp rặn của heo nái để tránh gây tổn thương và đứt nhau.
Việc kéo mạnh hoặc can thiệp thô bạo dễ gây ra sót nhau, làm tăng nguy cơ viêm tử cung và các biến chứng nguy hiểm khác.
Có thể quan tâm: Lợn đẻ xong bao lâu thì ra rau?
3. Chăm sóc sau đẻ
Sau khi heo đẻ xong và nhau thai được tống xuất ra ngoài việc chăm sóc heo mẹ và chuồng trại là điều không thể bỏ qua. Cần vệ sinh sạch sẽ heo mẹ, đặc biệt vùng âm hộ, và đảm bảo môi trường chuồng trại khô ráo, thoáng mát, hạn chế vi khuẩn phát triển.
Theo dõi sát sao sức khỏe của heo mẹ và đàn con, đặc biệt là đảm bảo heo con được bú sữa đầu kịp thời để nâng cao sức đề kháng và khả năng sống sót.
Ngoài ra cần bổ sung đầy đủ dinh dưỡng, khoáng chất, canxi và các vitamin thiết yếu cho heo nái để nhanh hồi phục sức khỏe giúp tử cung co hồi tốt và chuẩn bị cho lứa đẻ tiếp theo.
Phòng ngừa hiện tượng heo đẻ không ra nhau thai
Để hạn chế tối đa tình trạng heo đẻ không ra nhau thai, bà con chăn nuôi cần chú ý các biện pháp sau:
- Chăm sóc heo nái trong giai đoạn mang thai, đặc biệt là giai đoạn cuối, với khẩu phần ăn đầy đủ dinh dưỡng, cân đối protein, khoáng chất và vitamin.
- Tăng cường vận động cho heo nái, tránh để heo bị béo phì hoặc suy dinh dưỡng, giúp tử cung co bóp tốt hơn khi sinh.
- Giữ vệ sinh chuồng trại sạch sẽ, thường xuyên sát trùng để phòng ngừa viêm nhiễm tử cung nguyên nhân dễ dẫn đến hiện tượng sót nhau.
- Đào tạo kỹ thuật đỡ đẻ đúng cách cho người trực tiếp chăm sóc và hỗ trợ đẻ, hạn chế thao tác sai làm tổn thương tử cung và nhau thai.
- Loại bỏ heo nái già yếu, sức khỏe kém (đã đẻ trên 8 lứa) để giảm thiểu nguy cơ gặp các biến chứng trong quá trình sinh.
Nhờ thực hiện tốt các biện pháp này, heo nái sẽ sinh đẻ an toàn, ít biến chứng đồng thời giúp nâng cao hiệu quả và năng suất chăn nuôi.
Đặt mua sản phẩm thiết bị chăn nuôi heo
Việc heo nái không ra nhau thai sau khi đẻ là một vấn đề nghiêm trọng, đòi hỏi sự can thiệp kịp thời và đúng kỹ thuật để tránh những hậu quả khôn lường cho sức khỏe và năng suất sinh sản của heo nái. Hy vọng những hướng dẫn chi tiết trong bài viết này đã trang bị cho bà con kiến thức cần thiết để nhận biết sớm, xử lý hiệu quả và phòng ngừa tình trạng sót nhau thai.
Phó phòng Marketing
Thạc Sĩ, Bác Sĩ Thú Y (Trường Nông Lâm TP.HCM), Có hơn 6 năm kinh nghiệm trong ngành chăn nuôi